LLVT huyện Hoà Thành diễu hành trong lễ kỷ niệm 50 năm thành lập huyện

Ngày 11.11.2011, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Hoà Thành trọng thể cử hành lễ kỷ niệm 50 năm thành lập huyện, với tên gọi ban đầu là huyện Toà Thánh. Trong nửa thế kỷ đó, Hoà Thành đã mất 15 năm ròng sống trong gông cùm kiềm kẹp cả về thể chất và tinh thần của kẻ địch xâm lược và tay sai. Thế nhưng với ý chí bất khuất của dân tộc, truyền thống chống ngoại xâm của cha ông, lòng người Toà Thánh - Hoà Thành vẫn luôn hướng về ánh sáng cách mạng, tích cực, kiên cường đấu tranh với kẻ địch, giành lại độc lập dân tộc, tự do cho nhân dân.

Từ cuối năm 1961, sau khi huyện Toà Thánh được thành lập, dựa vào địa thế của núi Bà Đen, Huyện uỷ xây dựng căn cứ tại đây và hình thành Ban chỉ huy Quân sự huyện với các bộ phận hậu cần, xưởng sản xuất vũ khí, đồng thời thành lập đại đội bộ đội địa phương, mang bí số C34 với quân số ban đầu 60 cán bộ, chiến sĩ.

Trong 5 năm đầu thành lập huyện, LLVT huyện Toà Thánh đã lập được nhiều chiến công xuất sắc. Đội du kích xã Trường Hoà chỉ với 10 tay súng đã lập công đầu trong trận phục kích đánh chặn bọn lính Bảo an đi càn ở Trảng Bông, diệt và làm bị thương 20 tên địch. Sau đó một tiểu đội thuộc C34 phối hợp với du kích Trường Hoà, do đồng chí Bảy Viết, Huyện đội phó trực tiếp chỉ huy đánh địch đi càn quét nhiều trận làm hàng chục tên chết và bị thương. Từ năm 1961 đến 1965, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện, LLVT Toà Thánh đã tiến công, tiêu diệt nhiều sinh lực địch; nhân dân huyện Toà Thánh tích cực đấu tranh chính trị chống gom dân lập ấp chiến lược, xây dựng LLVT, đóng góp sức người và của cải cho kháng chiến.

Bước sang năm 1965, Mỹ trực tiếp đổ quân vào miền Nam đẩy mạnh chiến tranh cục bộ. Chúng thường xuyên ném bom và bắn pháo vào khu vực núi Bà và khủng bố tinh thần nhân dân huyện Toà Thánh với ý định làm cho LLVT của ta không thể bám vào vùng ven, vùng tranh chấp, cố triệt hạ và trục xuất LLVT ta ra khỏi vùng bình định của chúng.

Cùng thi đua diệt Mỹ với các địa phương trong tỉnh, Huyện uỷ Toà Thánh chỉ đạo các lực lượng đánh vào hậu phương địch để căng kéo kẻ thù, chia lửa với các chiến trường khác. Tháng 6.1966, ở khu vực phía Bắc núi Bà Đen, trên lộ 4 (đường 785 ngày nay) gần Khe Đon, địch đi càn gom dân lọt vào trận địa phục kích của ta. Trận đánh diễn ra ác liệt gần 3 giờ đồng hồ, ta diệt khoảng 100 tên, thu nhiều vũ khí. Với thắng lợi này ta phá được kế hoạch gom dân của chúng.

Quân Mỹ nã pháo lên núi Bà Đen

Chấp hành sự chỉ đạo của Tỉnh uỷ Tây Ninh về việc bám trụ vùng ven trọng điểm để đánh phá kế hoạch bình định của địch, huyện Toà Thánh được tỉnh hỗ trợ điều tiểu đoàn 14 về bám trụ xã Trường Hoà. Du kích địa phương phối hợp với D14 tập kích đại đội bảo an ở Trí Huệ Cung, đánh thiệt hại nặng đại đội này và diệt gọn một trung đội bình định. Sau đó LLVT huyện phối hợp với lực lượng của trên tập kích diệt đại đội bảo an và bọn bình định tại chợ Trường Lưu, xã Trường Hoà. Trinh sát của huyện hướng dẫn mục tiêu để Tiểu đoàn đặc công của Miền đánh vào sân bay Tiểu khu Tây Ninh làm kẻ địch hết sức hoang mang, không ngờ ta có thể đánh tới trung tâm tỉnh lỵ.

Đầu năm 1967, huyện Toà Thánh cùng chia lửa với mặt trận khu căn cứ Bắc Tây Ninh, LLVT huyện tập kích vào ấp chiến lược Trường Lưu diệt 139 tên địch. Phát huy thắng lợi này, 1.6.1967, bộ đội huyện kết hợp với một bộ phận của R tiếp tục tập kích đánh tiêu diệt 1 đại đội bình định, diệt 50 tên ở Trường Hoà. Ngày 14.7.1967, ta tiếp tục đánh tiêu diệt đại đội bảo an 267 ở ấp chiến lược Trường Lưu. Ngày 29.11.1967, LLVT huyện phối hợp với D14 đánh tiêu diệt một đại đội bảo an khác của Tiểu khu Tây Ninh. Các trận thắng điển hình trên đây đã góp phần mở rộng địa bàn hoạt động của ta ở phía Nam huyện Toà Thánh.

Trong Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, sự tiến công liên tục của ta vào hậu phương địch hỗ trợ cho quần chúng nổi dậy đánh dấu một bước phát triển mới của lực lượng cách mạng. Sau chiến dịch Mậu Thân, LLVT huyện Toà Thánh mở nhiều đợt tiến công trên khắp ba vùng bị địch lấn chiếm. Ngày 19.6.1969, bộ đội huyện và du kích xã Trường Hoà phối hợp với Tiểu đoàn 14 và Tiểu đoàn 16 của tỉnh đánh vào Trường Đức, Thiên Thọ lộ diệt 1 xe tăng và nhiều tên địch. Cũng trong năm này, một đơn vị đặc công của Miền phối hợp với LLVT Toà Thánh nhận nhiệm vụ đánh đỉnh núi Bà. Cuộc chiến diễn ra hết sức quyết liệt, ta tiêu diệt 200 tên địch và bắt sống 1 tù binh Mỹ. Đặc biệt cũng năm 1969, LLVT Toà Thánh đã thắng Mỹ một trận vẻ vang ở Bàu Trai. Trận đánh diễn ra từ lúc 5 giờ 30 phút sáng, đến chiều tối ta mới rút quân khỏi trận địa. Kết quả ta hạ tại chỗ gần 100 tên Mỹ, thu 1 máy PRC25, 5 súng tiểu liên. Đây là trận đánh đầu tiên LLVT Toà Thánh độc lập tác chiến và đã giành được thắng lợi rực rỡ trước quân đội Mỹ có tổ chức chính quy và trang bị hiện đại.

Tháng 11.1970, Mỹ nguỵ huy động 6 tiểu đoàn lính dù được trực thăng đổ quân từ trên đỉnh núi Bà Đen đánh xuống, một số đơn vị lính dù khác và lính bảo an từ chân núi đánh lên. Chúng quyết tiêu diệt căn cứ của ta và “bắt toàn bộ cán bộ chủ chốt của huyện Toà Thánh”. Ngay khi kẻ địch vừa đổ quân, chưa kịp triển khai đội hình tiến công, ta đã đặt cối 82 ly ở động Kim Quang bắn xuống chân núi vào ngay đội hình của chúng. Ngay trong loạt đạn đầu ta đã loại khỏi vòng chiến đấu gần 100 tên địch và phá huỷ 1 xe GMC, bọn địch còn lại tan tác như bầy ong vỡ tổ.

Suốt gần hai tháng bao vây, đánh phá bằng pháo bầy, xe tăng, máy bay yểm trợ với quân số lớn, địch vẫn không “nhổ” được ta ra khỏi núi. Cuối tháng 12.1970, do bị tổn thất nặng nề, kẻ địch đã phải rút quân. Kết quả từ đầu trận càn đến ngày rút quân, địch đã bị ta tiêu diệt gần 300 tên, trong đó có nhiều sĩ quan Mỹ. Ta còn bắn rơi 1 máy bay trực thăng, phá huỷ 1 xe tăng M41, 3 xe GMC. Ngày 1.10.1972, bộ đội huyện phối hợp với Tiểu đoàn 14 của tỉnh phục kích tiểu đoàn 3, trung đoàn 49, sư đoàn 25 nguỵ. Ta tiêu diệt toàn bộ ban chỉ huy tiểu đoàn gồm 1 thiếu tá tiểu đoàn trưởng, hai đại uý tiểu đoàn phó, 2 trung uý đại đội trưởng cùng 60 tên lính, thu 102 súng các loại, 9 máy PRC25 cùng nhiều quân trang và đạn dược.

Động Kim Quang, di tích căn cứ LLVT huyện Toà Thánh

Sau khi Hiệp định Paris được ký kết ngày 27.1.1973, trên địa bàn huyện nguỵ quyền đã trắng trợn vi phạm với kế hoạch “tràn ngập lãnh thổ” hòng xoá thế “da beo” của ta. LLVT huyện đã nhiều lần phối hợp với Tiểu đoàn 14 của tỉnh bẻ gãy các cuộc càn quét lấn chiếm của địch.

Ngày 25.4.1975, chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử ở Tây Ninh chính thức bắt đầu. Đêm 25 rạng 26.4.1975, lực lượng tỉnh, huyện chặn đánh làm tan rã hoàn toàn trung đoàn 49 thuộc sư đoàn 25 nguỵ trên đường chúng rút chạy về Sài Gòn, cắt đứt hoàn toàn liên lạc đường bộ giữa Tây Ninh và Sài Gòn. Kết hợp với chiến trường chung Ban chỉ huy khởi nghĩa huyện Toà Thánh cũng hạ lệnh xuất quân. Bằng sức mạnh tại chỗ và được sự chi viện đắc lực của trên, quân dân huyện Toà Thánh đã giải phóng huyện nhà lúc 10 giờ 30 phút ngày 30.4.1975.

Qua 15 năm kháng chiến (1961-1975), quân dân huyện Toà Thánh xưa, Hoà Thành ngày nay đã chịu nhiều hy sinh xương máu. 596 cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh được công nhận liệt sĩ. Bao nhiêu công sức, của cải của nhân dân đóng góp cùng với bao nhiêu xương máu đã đổ xuống để viết nên bản anh hùng ca yêu nước cho mảnh đất Hoà Thành mãi mãi bình yên.

LÊ VĂN