Dân tộc Chứt hiện có 1.204 hộ với 5.438 khẩu, gồm 5 nhóm địa phương: Sách, Mày, Rục, A rem, Mã liềng, cư trú chủ yếu ở các huyện Minh Hoá, Tuyên Hoá, Bố Trạch (tỉnh Quảng Bình). Cũng như các dân tộc khác trong vùng, lương thực chủ yếu của dân tộc Chứt là ngô, sắn, lúa nương và các loại củ quả (chất có bột) được khai thác trong rừng.

Người Chứt có món cơm pồi được chế biến rất công phu. Nguyên liệu để làm món cơm pồi gồm: ngô hạt, lúa nếp nương, sắn củ. Ngô hạt ngâm nước trong khoảng nửa ngày, vớt ra để ráo, rồi cho vào cối giã mịn; lúa nếp nương giã loại bỏ vỏ trấu rồi giã gạo mịn thành bột; sắn củ bóc vỏ, thái mỏng, ép dập, vắt kiệt nước. Khi các nguyên liệu đã chuẩn bị xong, đồng bào trộn đều nguyên liệu với một ít nước lã, muối rồi cho vào ống tre, lấy lá chuối rừng nút chặt phần miệng để giữ nhiệt cho cơm mau chín. Để cho ống khỏi nứt, đồng bào dùng dao tước bỏ phần vỏ cứng bên ngoài của ống tre. Những ống tre đặt trên lửa than độ một giờ đồng hồ. Đến lúc có mùi thơm toả ra là cơm pồi đã chín. Cách nấu này giống với cách nấu cơm lam của một số DT thiểu số của các tỉnh phía Bắc, chỉ khác thành phần nguyên liệu.

Cách nấu thứ hai là bỏ các ống tre có đựng cơm pồi vào nồi, dựng miệng ống có bịt lá chuối lên trên, đổ nước vào đun cho đến khi nào toả ra mùi thơm là được.

Cách nấu thứ 3 giống cách đồ xôi của người Việt. Hiện nay cách nấu này tương đối phổ biến bởi vì tiện dụng. Nguyên liệu được cho vào chiếc chõ bằng gỗ, giữa chõ đặt một tấm phên nứa, lót lá chuối rừng trước khi đổ nguyên liệu vào đồ lên.

Trong 3 cách nấu trên thì cách hơ than có hương vị đặc biệt nhất: cơm pồi có vị thơm của lớp lụa tre rừng, độ dẻo cao.

Đồng bào Chứt thường ăn cơm pồi với canh rau rừng, nấu với các loại cá, ốc hoặc thịt thú rừng chặt thành miếng vừa phải đem nướng hay ướp muối, cho vào ống tre vùi trong lửa than.

K.D (st)