Một cái gì đó bỗng rưng rức trong lòng như niềm hoài cảm, thương nhớ vu vơ. Bất chợt khiến tôi nhớ câu ca dao: “Bìm bịp kêu nước lớn anh ơi/ Buôn bán chẳng lời chèo chống mỏi mê”. Nước lớn thì đã rõ, gió mạnh, sóng như nhấp nhô sát mạn thuyền. 

Bìm bịp là một loài chim thích ăn thịt sống, đặc biệt là rắn, chuột, ếch, cá... có màu lông đen, cổ và cánh lại có màu nâu đỏ, đôi mắt màu đỏ và đôi chân đen tuyền.

Ngày trước, gần nhà có bác Bảy Kèn, nuôi được một cặp thả bay trong vườn nhà để đuổi rắn và bắt chuột. Một hôm, đám trẻ con trong xóm dùng nạng thun rình bắn chết một con, bác Bảy Kèn đã... khóc và chôn cất chim tử tế. Còn lại con chim trống vài ngày sau cũng bay đi đâu mất, sau khi kêu rất to suốt hai buổi chiều.

Phải chăng loài chim cũng giống người, không chịu kiếp sống lẻ loi, cô quạnh một mình? Thời gian sau này, tôi ít qua lại vùng Bến Đình, song lại “gặp” con bìm bịp trên bờ và trong... quán nhậu. Ở các chợ vùng ven, vùng biên, sáng sớm đã thấy có người dừng xe gắn máy, trước ghi-đông xe treo lủng lẳng từng chùm các loại chim, trong đó có những con chim bìm bịp, hai mắt đỏ rực như hòn than, đập cánh vẫy vùng, tuyệt vọng.

Chim được săn bằng súng hơi, được bẫy bằng nhiều cách, tính mua vài con bằng số tiền ít ỏi của mình để phóng sinh, nhưng thấy chim rất yếu, đành ngậm ngùi hỏi thăm và lướt qua như những người đi chợ khác.

Ở quán nhậu, bìm bịp được “thuỷ táng” bằng rượu đế, cùng những con rắn “độc địa” khác như hổ mang, mai gầm hay cạp nong, cạp nia, với nhiều rễ, lá cây thuốc, được dân “sành điệu” ưa chuộng vì nghe đồn, uống rượu ngâm rắn, bìm bịp, tiêu trừ... bá bịnh, bổ thận, tráng dương. Có lẽ vì thế, những cánh chim bìm bịp cứ mất hút dần, thưa vắng hẳn tiếng kêu.

Thêm một lần đi với bạn qua sông Vàm Cỏ, giờ không còn nghe tiếng chim bìm bịp, và anh bạn ngân nga câu ca dao với chai rượu vàng óng trong tay: “Nước ròng bìm bịp kêu hoài/ Đợi em không thấy lấy xoài nhậu chơi!”.

Lại cám cảnh, bâng khuâng với tiếng chim bìm bịp, gắn với đạo lý, gia phong của ngày trước trong tình yêu: “Bước xuống ruộng sâu mảng sầu con bìm bịp/ Nước lớn rồi đâu còn kịp kiếm ăn/ Dẫu thương anh, em vẫn giữ đạo hằng/ Anh về cậy mai tới nói, phụ mẫu bằng em mới ưng”. Và chợt nghĩ, trai gái yêu nhau thời nay, bởi vắng rồi những tiếng chim, nên câu hò hẹn cũng khô khan, tối nghĩa.

NGUYỄN SÔNG TRÀ