Tính đến tháng 8.2011, trên địa bàn huyện Trảng Bàng có 14 hợp tác xã (HTX). Trong đó 13 HTX thuộc lĩnh vực nông nghiệp, 1 HTX tiểu thủ công nghiệp. Trong 13 HTX thuộc lĩnh vực nông nghiệp có 9 HTX dịch vụ thuỷ lợi (DVTL), 3 HTX sản xuất nông nghiệp và 1 HTX nuôi trồng thuỷ sản. Theo đánh giá chung của Ban Chỉ đạo phát triển kinh tế hợp tác (KTHT) và HTX huyện Trảng Bàng, các HTX của huyện còn nhiều điểm yếu, nhất là nguồn nhân lực và vốn hoạt động. Nhiều HTX kiểu mới như HTX DVTL, trình độ của ban quản lý còn hạn chế. Mặt khác những HTX này đang gặp nhiều khó khăn vì không có kinh phí hoạt động.

Riêng HTX tiểu thủ công nghiệp Tân Tiến (Thị trấn Trảng Bàng), sản xuất bánh tráng phơi sương và muối tôm Trảng Bàng hoạt động tương đối ổn định. HTX này được thành lập từ tháng 8.2005. Lúc mới thành lập HTX có 33 xã viên. Hiện nay số xã viên là 55 người. Thu nhập xã viên ngày càng được nâng cao. Hiện nay, mỗi xã viên có thu nhập trên 3 triệu đồng/tháng. Sản phẩm bánh tráng phơi sương và muối tôm Trảng Bàng đã mở rộng thị trường ra toàn quốc. Tuy nhiên hiện nay HTX này đang gặp khó khăn là thiếu cán bộ quản lý có năng lực, không có cơ sở vật chất như nhà xưởng, máy móc thiết bị phục vụ sản xuất kinh doanh…

Trong 3 HTX sản xuất nông nghiệp, chỉ có 1 HTX nông nghiệp Hoà Bình (xã An Hoà) hoạt động tốt. Còn HTX nông nghiệp Phước Bình (xã Bình Thạnh)  thành lập vào năm 2001, nhưng hoạt động không hiệu quả nhiều năm liền. Ngành chức năng địa phương đang đề nghị cấp trên xem xét để ra quyết định giải thể HTX này. HTX nông nghiệp Phước Lợi (xã Phước Lưu) được thành lập năm 2004. Từ khi thành lập đến nay chỉ hoạt động trung bình. HTX nuôi trồng thuỷ sản Phước Giang (xã Phước Lưu) được thành lập từ tháng 8.2009, với 23 xã viên. Từ khi được thành lập đến nay HTX này cũng chưa hoạt động!

HTX tiểu thủ công nghiệp Tân Tiến đại hội xã viên lần II

Đáng lưu ý ở Trảng Bàng có 9 HTX DVTL. Các HTX này được thành lập chủ yếu để phục vụ tưới tiêu cho nông dân. Đa số các HTX DVTL được thành lập năm 2008. Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo phát triển KTHT và HTX huyện Trảng Bàng, chỉ có 1 HTX DVTL từ khi thành lập đến nay hoạt động “trung bình”; 8 HTX còn lại việc quản lý, đăng ký và phục vụ tưới đạt hiệu quả cao. Các HTX thường xuyên nạo vét, phát cỏ, đắp những chỗ kênh bị hư hỏng, không để cây trồng thiếu nước, cũng như thừa nước.

Trong nhiều năm qua, các ngành các cấp đã có nhiều chủ trương, chính sách, chương trình hỗ trợ cho HTX trên địa bàn huyện. Các HTX thường xuyên được Liên minh HTX Tây Ninh tổ chức tập huấn để nâng cao trình độ chuyên môn cho các thành viên ban quản trị. Một số HTX sau khi được thành lập đến nay đã đưa ra thị trường nhiều sản phẩm được khách hàng ưu chuộng, như HTX tiểu thủ công nghiệp Tân Tiến. Tuy nhiên, nhìn chung đa số các HTX đang gặp không ít khó khăn. Trước hết là khó khăn về nguồn vốn sản xuất kinh doanh; trình độ chuyên môn của ban quản trị HTX có giới hạn, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế hiện nay. Hầu hết các HTX không có kinh phí để hoạt động. Riêng các HTX DVTL thì đang gặp khó khăn lớn về việc bị phạt thuế do không báo cáo thuế, trong khi các HTX này thành lập ra chủ yếu để phục vụ tưới tiêu cho nông dân và chỉ nhận được một phần kinh phí rất thấp từ Xí nghiệp thuỷ lợi Trảng Bàng trong việc nạo vét, phát cỏ các tuyến kênh, ngoài ra không còn sản xuất kinh doanh khác. Ban Quản lý tiểu dự án Dầu Tiếng Tây Ninh (gọi tắt PMU Tây Ninh) chưa quyết toán hết khối lượng đào đắp kênh nội đồng đã ký hợp đồng với các HTX DVTL, từ đó gây khó khăn cho HTX trong việc giải quyết tiền thuê lao động. Nhìn chung cơ sở vật chất và các trang thiết bị cho các HTX chưa đầy đủ. Có 1 HTX nông nghiệp đang đề nghị xin tuyên bố giải thể…

Để các HTX có nhiều thuận lợi trong hoạt động và phát triển, Ban Chỉ đạo phát triển KTHT và HTX huyện Trảng Bàng kiến nghị: Ngành thuế xem xét lại việc phạt thuế đối với các HTX DVTL. Vì thực tế các HTX này không sản xuất kinh doanh có lãi, chủ yếu phục vụ nước tưới cho nông dân,  không thu thuỷ lợi phí. PMU Tây Ninh cố gắng trang bị đầy đủ cơ sở vật chất cho các HTX DVTL như đã cam kết, đồng thời quyết toán hết phần khối lượng đào đắp kênh nội đồng đã ký với HTX. Cấp trên cần tạo điều kiện thông thoáng, hướng dẫn thực hiện các chính sách của Chính phủ đối với KTTT, giúp cho các HTX tiếp cận được các nguồn vốn ưu đãi của Nhà nước. Đề nghị tỉnh bố trí thêm cán bộ chuyên trách ở huyện và xã để tổ chức theo dõi hoạt động KTTT; tạo điều kiện cho các HTX tham quan học hỏi kinh nghiệm các HTX điển hình, mô hình mới có hiệu quả. 

D.H