Nằm ở độ cao hơn 1.200m so với mực nước biển, Lũng Vân (huyện Tân Lạc, Hòa Bình)
được bao bọc bởi những ngọn núi Pó, núi Trâu, núi Tiên, sớm tối mây phủ trắng
như trong xứ thần tiên huyền ảo.
![Trên đỉnh Lũng Vân](http://image.baotayninh.vn/news/2012/20120914/fckimage/87911473740378_lungvan_1.jpg) |
Thung
lũng trong mây nhìn từ dốc Mùn - Ảnh: Tiến Thành |
Cái tên Lũng Vân hẳn còn xa lạ với nhiều người. Một phần bởi nó nằm sâu bên trục
đường Hòa Bình - Mộc Châu, cánh dân "phượt" thường ít để ý. Đường tới Lũng Vân
lại vô cùng hiểm trở với những đèo dốc liên tiếp dài 13km là thử thách trêu gan
những người không ưa mạo hiểm. Bởi thế, cũng dễ hiểu khi ít người biết về Lũng
Vân - thung lũng mây, còn được mệnh danh là nóc nhà của xứ Mường Bi.
Đó cũng là lý do để chúng tôi vác balô, bắt đầu hành trình chinh phục và khám
phá nơi này dịp cuối tuần.
Khởi hành từ Hà Nội lúc 15g, 6 người chúng tôi với 3 xe máy nối đuôi nhau theo
quốc lộ 6 đi Hòa Bình. Gần 3 giờ chạy xe, nhóm đặt chân đến địa phận Mường Khến,
Tân Lạc. Tấm bảng chỉ dẫn đi Lũng Vân nằm bên rìa trái ngã ba đường.
Trời ngả về chiều, hoàng hôn ửng hồng đổ xuống những dãy núi cao. Ba chiếc xe
liên tục vít ga qua những con dốc thẳng đứng, quanh co theo sườn núi. Chốc chốc,
đi được một đoạn, cả bọn lại dừng xe chụp ảnh, ngắm nhìn những thửa ruộng bậc
thang cùng nếp nhà sàn nhỏ xinh chìm trong màn sương chiều và núi rừng.
![Trên đỉnh Lũng Vân](http://image.baotayninh.vn/news/2012/20120914/fckimage/31031473740378_lungvan_2.jpg) |
Bản làng
ở Lũng Vân - Ảnh: Tiến Thành |
Gần 19g thì đặt chân đến xóm Bách. May mắn được trưởng văn hóa xã Hà Văn Tuấn
chào đón với ấm trà từ lá cây rừng, một đặc sản của người Mường. Trong căn nhà
sàn rộng, ánh điện tù mù, ông Tuấn lần lượt hỏi thăm và hồ hởi kể cho chúng tôi
nghe đủ chuyện về Lũng Vân.
Chuyện thời tiết quanh năm không cần dùng quạt mà cứ 23g phải đem chăn bông ra
đắp, chuyện về phiên chợ Lũng Vân chỉ họp vào thứ 3 hằng tuần, chuyện điện về xã
cách đây 4-5 năm… Cuộc chuyện trò cứ nối tiếp và chỉ kết thúc khi màn đêm đã ken
đặc và ai nấy đều cảm thấy lạnh buốt.
![Trên đỉnh Lũng Vân](http://image.baotayninh.vn/news/2012/20120914/fckimage/27871473740378_lungvan_3.jpg) |
Phụ nữ
Mường gùi củi về nhà - Ảnh: Tiến Thành |
Sáng sớm hôm sau, được sự chỉ dẫn của trưởng văn hóa xã, chúng tôi bước vào hành
trình mới: khám phá Bắc Sơn, nơi cao nhất ở thung lũng Tân Lạc vẫn còn nguyên
sơ, địa hình hiểm trở. Quả thật, đường đến Bắc Sơn chỉ 7km nhưng có những khúc
cua tay áo rợn người, dốc cao hun hút. 2km đường cuối cùng còn chưa được rải
nhựa, lởm chởm đá tai mèo cùng đất cát.
Ấn tượng nhất ở đây là những thửa ruộng bậc thang đẹp không kém Sa Pa. Đứng trên
con dốc cao còn thấy những áng mây trắng bồng bềnh trên những ngọn núi mà cứ ngỡ
chỉ với thêm một sải tay sẽ chạm tới trời. Dừng chân ở bản cuối cùng của Bắc
Sơn, chúng tôi còn bắt gặp những phụ nữ Mường đang gùi củi theo một hàng dài.
Trên lưng và đôi má còn ướt đẫm mồ hôi, các chị nở nụ cười tươi rói, nhiệt tình
kể cho chúng tôi nghe cuộc sống khó khăn ở Bắc Sơn, chuyện gùi củi, gùi bắp nặng
20-50kg vẫn băng băng trên quãng đường rừng dài hàng chục kilômet, chuyện đi từ
Bắc Sơn có thể sang đất Thanh Hóa, Mai Châu...
Thỉnh thoảng, lũ trẻ con trong xóm lại xúm xít vây quanh, lạ lẫm nhìn và tạo
dáng trước ống kính máy ảnh…
![Trên đỉnh Lũng Vân](http://image.baotayninh.vn/news/2012/20120914/fckimage/12151473740378_lungvan_4.jpg) |
Nụ cười
hồn nhiên của cậu bé người Mường - Ảnh: Tiến Thành |
![Trên đỉnh Lũng Vân](http://image.baotayninh.vn/news/2012/20120914/fckimage/36971473740378_lungvan_5.jpg) |
Một góc
xóm Lũng Vân thanh bình - Ảnh: Tiến Thành |
Buổi chiều ở Lũng Vân, cả nhóm tìm đến hai “địa chỉ văn hóa” được người dân mách
bảo. Đó là thầy mo Bùi Văn Kình, 89 tuổi và Bùi Văn Tâm, 86 tuổi - hai người có
công giữ “hồn” xứ Mường. Các cụ tuổi đều đã cao nhưng tinh thần còn mẫn tiệp,
say sưa kể về những nghi lễ, vật dụng cúng mo Mường.
Nhờ câu chuyện của hai cụ mà mọi người có dịp hiểu thêm về tục cúng tang ma độc
đáo của người Mường, càng trân trọng hơn những giá trị văn hóa trong pho sử thi
“Đẻ đất, đẻ nước”… Và một điều bất ngờ nhất mà tôi được biết là cụ Kình từng rời
thung lũng mây ngàn tham gia đoàn binh Tây Tiến trong bài thơ cùng tên của Quang
Dũng.
Lũng Vân một sáng đẹp trời với gió mát và nắng nhẹ, để mặc cho xe tự bon bon
xuống chân núi, cả bọn vẫn thổn thức khi chưa một lần “mắt thấy tai nghe” thung
lũng mây như tên gọi. Chỉ đến khi xe đi được nửa quãng đường, từ dốc Mùn bỗng
thấy rõ một thung lũng huyền ảo với những áng mây trắng chờn vờn trên khắp các
đỉnh núi, bản làng...
Trong khoảnh khắc ấy, những hoài nghi về tên gọi thung lũng mây ngàn mới thật sự
xua tan…
Theo TTO