Hoà Thành là một huyện đất hẹp nhưng người đông. Trong những năm gần đây, nhu cầu về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ), chuyển QSDĐ, chuyển mục đích SDĐ, thừa kế SDĐ… ở huyện Hoà Thành ngày càng gia tăng. Từ đây, nạn “cò” phát sinh gây bức xúc trong nhân dân và gây rối ren cho công tác quản lý đất đai. Để giải quyết tình trạng này Trung tâm dịch vụ địa chính (DVĐC) huyện Hoà Thành đã ra đời.

Có lúc, rất đông người đến giao dịch tại Trung tâm DVĐC Hoà Thành

Năm 2004, UBND huyện Hoà Thành lập Đề án thành lập Trung tâm dịch vụ địa chính (DVĐC) huyện Hoà Thành. Tháng 6.2004, Trung tâm DVĐC huyện Hoà Thành chính thức ra đời. Theo quyết định thành lập, Trung tâm DVĐC huyện Hoà Thành là một đơn vị sự nghiệp có thu trực thuộc UBND huyện, có tư cách pháp nhân, có con dấu riêng, tự đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên. Trung tâm có nhiệm vụ thực hiện các dịch vụ có liên quan đến lĩnh vực địa chính như: cấp giấy chứng nhận QSDĐ, chuyển nhượng QSDĐ, điều chỉnh giấy CNQSDĐ, chuyển mục đích SDĐ, giao đất, cho thuê đất, đo đạt lập bảng vẽ thửa đất, giải thích, hướng dẫn trình tự thủ tục, các loại nghĩa vụ tài chính, những vấn đề pháp luật về đất đai… Mức thu lệ phí được quy định cụ thể cho từng loại dịch vụ.

Sau khi ra đời, Trung tâm DVĐC huyện Hoà Thành hoạt động rất hiệu quả, số người đến hợp đồng với Trung tâm thực hiện các dịch vụ địa chính ngày càng gia tăng. Năm đầu tiên sau khi ra đời có hơn 1.200 hợp đồng với Trung tâm. Những năm sau tăng lên đến hơn 5.000 hợp đồng. Bộ máy làm việc tại Trung tâm có lúc lên đến hơn 30 người. Sở dĩ người dân đến Trung tâm hợp đồng thực hiện dịch vụ địa chính ngày càng tăng vì không phải tốn nhiều thời gian đi tới đi lui làm giấy, không còn phải chịu sự nhũng nhiễu của một số cán bộ địa chính mà lệ phí thì cũng không quá cao, phù hợp với túi tiền của người dân. Trong giai đoạn chưa thành lập được Văn phòng đăng ký địa chính thì sự ra đời của Trung tâm DVĐC đã góp phần rất quan trọng trong việc đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận QSDĐ ở huyện Hoà Thành, đồng thời tình trạng “cò” được ngăn chặn triệt để vì những giao dịch này được cán bộ Trung tâm trực tiếp thực hiện. Có một giai đoạn ngành chức năng nghiên cứu mô hình Trung tâm DVĐC Hoà Thành với dự đưa ra nhân rộng ở những huyện khác.

Hiệu quả hoạt động của Trung tâm DVĐC Hoà Thành thì đã rõ. Tuy nhiên, theo đánh giá của một số nhà chuyên môn thì mô hình Trung tâm DVĐC ở huyện Hoà Thành chưa đầy đủ tính pháp lý. Trước tiên là vì mô hình Trung tâm DVĐC trực thuộc UBND huyện chưa có quy định trong bất kỳ văn bản pháp quy nào. Kế đến là định mức thu phí, lệ phí các loại dịch vụ chưa được đưa ra Hội đồng nhân dân quyết nghị. Ngoài ra, cũng có một số công việc đáng lý là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước thực hiện để đáp ứng nhu cầu của dân, nhưng Trung tâm lại đảm trách luôn. Từ đó cũng có người không đồng tình vì cho rằng đối với các loại giấy chứng nhận QSDĐ, chuyển QSDĐ, chuyển mục đích SDĐ… thì cơ quan quản lý nhà nước phải lo cho người dân nếu như không muốn hợp đồng với Trung tâm, còn đối với người có điều kiện, nếu muốn giao cho dịch vụ làm giúp thì tự nguyện hợp đồng với Trung tâm. Do đó phải có bộ phận thực hiện nhiệm vụ này chứ không giao khoán toàn bộ cho Trung tâm thực hiện theo kiểu dịch vụ được.

Hơn nữa, thời gian gần đây huyện Hoà Thành đã thành lập Văn phòng đăng ký địa chính trực thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường. Văn phòng đăng ký địa chính là một loại hình dịch vụ công, thành lập theo mô hình chung toàn quốc, có đầy đủ tính pháp lý đồng thời các khoản thu phí, lệ phí được các cấp có thẩm quyền quyết định và cũng giải quyết các loại giấy tờ liên quan đến đất đai. Sự ra đời của Văn phòng đăng ký địa chính sẽ khiến cho nhân dân huyện Hoà Thành có nhiều lựa chọn khi làm các loại giấy tờ liên quan đến đất đai. Do đó, chắc chắn trong thời gian tới số lượng khách hàng của Trung tâm DVĐC Hoà Thành sẽ giảm, bởi vì sẽ có nhiều hộ dân khi làm giấy tờ sẽ đến Văn phòng đăng ký địa chính chứ không đến Trung tâm DVĐC nữa.

Từ việc hoạt động không đủ tính pháp lý, cộng thêm sự ra đời của Văn phòng đăng ký địa chính khiến cho hoạt động của Trung tâm DVĐC Hoà Thành bị ảnh hưởng không nhỏ. Không biết trong thời gian tới huyện Hoà Thành sẽ quyết định thế nào đối với sự tồn tại của mô hình Trung tâm DVĐC.

Sơn Trần