HTML clipboard
(BTN)- Đầu tháng
7.1960, nhân dân và lực lượng vũ trang Tây Ninh nổi dậy giải phóng hoàn toàn 24
xã, giải phóng về cơ bản 19 xã trong tổng số 49 xã của tỉnh. Đến cuối năm 1960,
trên phân nửa đồn bót địch trong tỉnh bị bức hàng, bức rút. Các khu trù mật ở
Truông Mít, Giồng Nần, Bổ Túc, Mỏ Công... đều bị quân dân Tây Ninh phá rã. Vùng
căn cứ kháng chiến được mở rộng. Những thắng lợi to lớn của quân dân Tây Ninh và
quân dân toàn Miền trong cao trào đồng khởi vũ trang năm 1960 đã làm phá sản
chiến lược chiến tranh một phía của Mỹ nguỵ, đưa cách mạng miền Nam chuyển sang
giai đoạn mới. Trong khí thế thắng lợi ấy, với tầm nhìn chiến lược, Tỉnh uỷ Tây
Ninh quyết định thành lập Trường Hoàng Lê Kha.
Trường Hoàng Lê Kha được
thành lập tại Chót Lò Quyên, xã Tà Băng nay là ấp Phước Lộc, xã Phước Vinh,
huyện Châu Thành. Lớp học sinh đầu tiên của trường là các em của Đội Ca vũ phục
vụ cách mạng do ông Trương Đình Quang làm đội trưởng. Năm 1962, Đội Ca vũ dừng
chân ở khu vực Chót Lò Quyên và bắt đầu xây dựng trường với tranh tre, mái lá.
Sau khi thành lập Trường, ông Trương Đình Quang trở về tỉnh công tác. Ông Nguyễn
Văn Thông (Tư Thông) được điều động làm hiệu trưởng đầu tiên. Ban đầu, Trường
được xây dựng với quy mô nhỏ, nhẹ, cơ động, vừa học văn hoá, vừa kháng chiến,
kiến quốc. Đây là mô hình giáo dục cách mạng đầu tiên của tỉnh mang tên người
anh hùng Hoàng Lê Kha.
|
Đội văn nghệ Trường
nội trú Hoàng Lê Kha trong chiến khu |
Đến năm 1964, quy mô Trường
được mở rộng, toàn Trường có 70 học sinh nội trú. Học sinh là con em cán bộ đang
hoạt động cách mạng và con em đồng bào gửi vào để được cách mạng đào tạo. Lực
lượng giáo viên- một số được đào tạo, một số chính là lớp học sinh đi trước dạy
lại cho lớp đi sau. Khi địch càn vào đánh phá thì phân tán nhau ra, nhóm nhỏ
chăn trâu, bò, nhóm lớn tham gia cùng du kích chống càn. Trường phát triển đến
lớp 9 rồi 9+1, 9+2. Ngày 25.9.1965, Bác Hồ, Bác Tôn đã gửi thư chúc mừng, nhắc
nhở thầy, cô giáo và học sinh của trường dạy tốt - học tốt, góp phần đánh thắng
giặc Mỹ xâm lược. Mặc dù địch mở nhiều đợt đánh phá, nhưng đến năm 1967 Trường
vẫn duy trì hoạt động với lượng học sinh lên đến cả trăm.
Có thể nói Trường Hoàng Lê
Kha là một điển hình của việc xây dựng, phát triển sự nghiệp giáo dục cách mạng
trong kháng chiến chống Mỹ; giáo dục gắn với đấu tranh cách mạng nhằm không
ngừng mở rộng vùng tự do, giải phóng đến đâu mở trường lớp đến đó. Nhà trường
luôn thực hiện sáng tạo phương châm “dân bám đất, giáo dục bám dân, giáo viên
bám trường lớp, học sinh”, “một em cũng dạy, hai em cũng dạy”. Vừa dạy chữ, nhà
trường vừa chú trọng việc hun đúc tinh thần cách mạng, hướng về miền Bắc XHCN
cho học sinh. Học sinh của Trường ngay từ đầu đã được Tỉnh uỷ Tây Ninh xác định
là những hạt giống đỏ cách mạng. Những năm 1969 - 1971, chiến trường Tây Ninh vô
cùng ác liệt, địch phản công mở rộng càn quét quy mô lớn vào vùng giải phóng.
Tình trạng “sáng bom, chiều pháo, tối cán gáo soi” diễn ra thường xuyên. Trong
điều kiện khó khăn ấy, cán bộ, giáo viên Trường Hoàng Lê Kha lùi sâu vào vùng
nông thôn, địa điểm phải thay đổi luôn qua nhiều vùng khác nhau. Lãnh đạo Trường
cũng thay đổi. Năm 1965, ông Nguyễn Văn Thông được điều động về tỉnh công tác
và người thay ông làm hiệu trưởng là ông Tám Trúc. Năm 1970, sau khi ông Tám
Trúc hy sinh, hiệu trưởng tiếp theo là ông Lê Minh Thành (Năm Thành).
Do chiến trường ác liệt,
theo chủ trương của Tỉnh uỷ và Trung ương Cục, Trường Hoàng Lê Kha tiến hành kế
hoạch đưa học sinh ra miền Bắc. Sau một thời gian chuẩn bị, chuyến đi đầu tiên
được bắt đầu vào năm 1962. Một mặt, nhà trường vẫn giảng dạy bình thường. Mặt
khác, tuyển chọn những học sinh ưu tú đưa ra Bắc đào tạo. Đầu tiên là chuyến đi
nhỏ, ít người qua nước bạn Campuchia, đi bằng đường hàng không sang Trung Quốc
rồi về Hà Nội. Về sau, số lượng học sinh được đưa ra miền Bắc nhiều hơn và được
tổ chức đi bằng đường bộ, vượt Trường Sơn. Cuộc hành trình bằng đường bộ cũng là
một cách đào tạo, rèn luyện bản lĩnh, hun đúc ý chí cách mạng cho học sinh của
Trường.
Để tạo điều kiện cho nhà
trường hoạt động lâu dài, làm tốt nhiệm vụ đào tạo nguồn lực phục vụ cách mạng,
Tỉnh uỷ Tây Ninh đã trực tiếp chỉ đạo các mặt hoạt động của trường. Các cấp uỷ
Đảng rất quan tâm tập trung xây dựng trường lớp, vận động con em đi học. Đến
cuối năm 1974, Trường nội trú Hoàng Lê Kha đã có 8 lớp với 10 giáo viên và hơn
150 học sinh.
Có thể nói Trường Hoàng Lê
Kha trong thời kỳ chống Mỹ là mốc son chói lọi của nền giáo dục cách mạng miền
Nam nói chung và của Tây Ninh nói riêng. Sự thành lập Trường là quyết định sáng
suốt của Tỉnh uỷ Tây Ninh. Đó là hành động cụ thể tri ân người anh hùng Hoàng Lê
Kha và là sự tiếp nối truyền thống đấu tranh cách mạng bất khuất. Những năm 1962
- 1975, ở Tây Ninh tồn tại hai hệ thống giáo dục: giáo dục cách mạng và giáo dục
Mỹ - nguỵ. Hai hệ thống này có mục đích và nội dung chương trình khác nhau. Điển
hình tiêu biểu cho giáo dục cách mạng chính là Trường Hoàng Lê Kha. Mặc dù bị kẻ
thù đàn áp, càn quét, bố ráp nhưng nhà trường vẫn không ngừng lớn mạnh, tác động
tích cực đến cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đến mọi tầng lớp nhân dân Tây
Ninh và nhân dân toàn miền Nam.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ
Tây Ninh, sự nghiệp giáo dục cách mạng của tỉnh nói chung và Trường Hoàng Lê Kha
nói riêng từ năm 1962 - 1975 đã có nhiều thành tựu đáng kể, để lại kinh nghiệm
lịch sử quý báu cùng niềm tự hào cho Đảng bộ và nhân dân Tây Ninh. Nhiều cán bộ,
giáo viên, học sinh đã trưởng thành trong quá trình học tập, rèn luyện dưới mái
trường cách mạng này. Sau ngày giải phóng, thống nhất đất nước, phần lớn những
ai học tập, làm việc dưới ngôi trường này đều trở thành công dân tốt, cán bộ cốt
cán cho Đảng, Nhà nước ở địa phương và cả Trung ương.
Thạc sĩ Võ
Hoàng Khải
UVTVTU,
Trưởng BTG, cựu học sinh Trường Hoàng Lê Kha