Vườn Quốc gia Lò Gò - Xa Mát có tổng diện tích 18.803 ha, với hệ động thực vật khá phong phú, đa dạng, trong đó có 14.382 ha rừng tự nhiên được khoanh nuôi và 599 ha đất trảng ngập nước theo mùa nằm trong diện bảo vệ nghiêm ngặt; 1.146 ha rừng khoanh nuôi tái sinh; 1.747 ha rừng trồng; 1.528 ha đất khác.

Đội ngũ cán bộ, nhân viên Vườn quốc gia gồm 52 người, kể cả cán bộ Hạt Kiểm lâm Vườn quốc gia, có nhiệm vụ vừa quản lý, chăm sóc, bảo vệ rừng, vừa tổ chức nghiên cứu khoa học. Đặc thù của Vườn quốc gia nằm trên địa bàn 2 xã biên giới có hàng chục km đường biên giới tiếp giáp với Campuchia nên công tác quản lý, bảo vệ rừng gặp không ít khó khăn, phức tạp.

Một cá thể vượn má hung tại khu vực lõi Vườn quốc gia.

Do đó, BQL Vườn quốc gia chủ động phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, Ban CHQS huyện Tân Biên và các đồn biên phòng đóng trên địa bàn làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục, thuyết phục cho mọi tổ chức và người dân hiểu rõ tầm quan trọng trong việc bảo vệ tài sản quý giá của quốc gia. Rừng tự nhiên, rừng khoanh nuôi tái sinh và rừng trồng được bảo vệ khá tốt. Trong năm 2011 và quý 1/2012 các lực lượng bảo vệ Vườn quốc gia và chính quyền địa phương đã phát hiện, ngăn chặn kịp thời 30 vụ việc vi phạm (giảm 9 vụ việc so năm 2010). Hạt Kiểm lâm Vườn quốc gia xử lý vi phạm hành chính 25 vụ, phạt tiền 111,4 triệu đồng; chuyển hồ sơ tới cơ quan chức năng huyện Tân Biên xử lý 3 vụ, còn 2 vụ đang tiếp tục điều tra làm rõ. Kịp thời ngăn chặn 37 đợt người dân Campuchia xâm nhập vào vườn trộm cắp lâm, thổ sản, đánh bắt động vật hoang dã (giảm 22 đợt so năm 2010).

Công tác trồng, chăm sóc, bảo vệ và chống cháy rừng trồng được đầu tư, tổ chức thực hiện đúng kế hoạch, có chất lượng. Trong năm 2011 đã trồng 190/130 ha rừng, nghiệm thu 182,5 ha đạt 140% KH; tỉa thưa theo kế hoạch 452,5/465,6 ha đạt 97% KH; bảo vệ tốt diện tích rừng trồng không để xảy ra tình trạng người dân tự ý tỉa thưa hay không thực hiện việc chăm sóc, bảo vệ theo quy định.

Về công tác giải quyết tình trạng bao, lấn chiếm đất rừng, trong năm 2011 BQL Vườn kết hợp với chính quyền địa phương tích cực tuyên truyền vận động, kết quả các hộ vi phạm đã tự chặt bỏ 53,3 ha cây trồng sai mục đích (15,9 ha cao su, 37,4 ha điều và cây khác) để thực hiện việc trồng rừng. Xác minh làm rõ và đề nghị thu hồi 16/32 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp nhầm vào diện tích đất của Vườn quốc gia, diện tích thu hồi đạt 297.220 m2/459.011m2 phải thu hồi. Hiện tại có 130 hộ gia đình đến cất nhà, chòi trái phép trên diện tích đất Vườn quốc gia, BQL đang phối hợp với chính quyền địa phương xây dựng phương án di dời, đồng thời tích cực ngăn chặn kiên quyết không để tình trạng người dân tiếp tục đến cất nhà, chòi trái phép trên đất Vườn quốc gia.

Công tác phòng chống cháy rừng (PCCR) được đặc biệt coi trọng, Vườn quốc gia đã phân luồng xây dựng 19 đường băng cản lửa, kết hợp với việc chủ động đốt ven đường, ven rừng vào đầu mùa khô. Tổ chức diễn tập, phối hợp chặt chẽ với lực lượng bộ đội biên phòng, dân quân địa phương khi có tình huống cháy xảy ra để xử lý kịp thời. Trong năm 2011 và quý I.2012 có 8 đợt cháy trảng cỏ, diện tích 9,2 ha do người dân Campuchia đốt từ bên kia biên giới cháy lan sang, được phát hiện xử lý kịp thời, không gây thiệt hại đến rừng. Người dân dọn vệ sinh rừng trồng xảy ra 2 vụ cháy, cũng được xử lý kịp thời, không gây thiệt hại.

Đối với công tác cứu hộ và thả động vật về môi trường tự nhiên, trong năm 2011 Vườn quốc gia tiếp nhận và phối hợp với Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Củ Chi, tổ chức WAR và Chi cục Kiểm lâm tỉnh thả 43 cá thể, với trọng lượng 116,6 kg các loài: vượn đen má hung, mèo rừng, kỳ đà, kỳ tôm, chồn mực… về rừng. Đặc biệt, trong tháng 4.2012, BQL Vườn đã vận động người nuôi nhốt động vật hoang dã, giải cứu được 2 cá thể gấu ngựa và 2 cá thể vượn má hung đưa về nuôi dưỡng tại Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Củ Chi và sẽ thả về rừng khi đủ điều kiện. Cả 2 cá thể gấu ngựa và vượn má hung đều thuộc nhóm B1- động vật quý hiếm có tên trong sách đỏ cần được bảo vệ.

Ngoài việc quản lý, chăm sóc, bảo vệ tốt hệ động - thực vật trên diện tích Vườn, BQL Vườn quốc gia Lò Gò - Xa Mát còn tổ chức việc nuôi (thả) ong lấy mật, góp phần vào việc nghiên cứu khoa học và khai thác tiềm năng du lịch sinh thái của Vườn quốc gia.

KHẮC LUÂN