Thầy An trong giờ dạy học.

Ở Tây Ninh, tính đến thời điểm hiện nay, số giáo viên là người dân tộc thiểu số chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Một trong số giáo viên nói trên là thầy Cao Văn An, người dân tộc Khmer, ngụ ấp Thạnh Đông, xã Thạnh Tân, TP. Tây Ninh. Thầy An hiện đang công tác tại Trường TH Thạnh Đông B (ấp Thạnh Đông, xã Thạnh Tân). Khi chúng tôi đến thăm, thầy đang dạy trên lớp. Trên bảng chi chít chữ Khmer. Các em học sinh chăm chú đọc, viết theo sự hướng dẫn của thầy.

Giờ ra chơi, chúng tôi tranh thủ hỏi thăm và được nghe thầy An tâm sự về cái nghề mà mình đã chọn. Thầy đến với nghề “gõ đầu trẻ” một cách rất tình cờ. Những năm trước, ở trường có một thầy giáo tên Lực dạy tiếng Khmer. Khi thầy Lực nghỉ dạy, trường phải tìm người thay thế để đáp ứng nhu cầu học tiếng dân tộc của con em người Khmer. Nhìn lại trong xóm Khe Đon chỉ còn một người từng có thời gian dài đi học tiếng Khmer và có học nghiệp vụ sư phạm. Người ấy chính là thầy An.

Đã 6 năm theo nghề dạy học, hiện tại một mình thầy An phụ trách dạy tiếng Khmer cho học sinh từ lớp 2 đến lớp 5. Các tiết dạy tiếng Khmer đều tuân thủ chương trình quy định của Bộ Giáo dục- Đào tạo. Theo thầy An, dạy tiếng Khmer cũng không đến nỗi khó lắm. Tiếng Khmer có 24 nguyên âm và 33 phụ âm, các em học sinh sẽ được học cho thuộc hết các nguyên âm, phụ âm rồi học ráp vần lại.

 Điều kiện kinh tế gia đình thầy An không khá giả mấy. Tài sản có giá trị nhất của thầy là 3 công ruộng. Chồng dạy học, vợ ở nhà lo việc nội trợ và chăm đứa con mới 9 tháng tuổi.

Đồng lương khiêm tốn, chỉ hơn 3 triệu đồng/tháng nhưng thầy An không lấy thế làm buồn mà vẫn vẫn quyết tâm theo đuổi cái nghề đã chọn: “Qua thời gian gắn bó với trường lớp, tôi càng yêu nghề hơn. 6 năm qua, chưa bao giờ tôi nghĩ sẽ chia tay với nghề. Nhìn các em học sinh ngoan ngoãn, chăm chỉ học hành, tôi càng thấy mình có trách nhiệm hơn”.

Ở Trường TH Tầm Phô (xã Tân Đông, huyện Tân Châu) cũng có một giáo viên duy nhất dạy tiếng Khmer. Đó là cô Nach Chan Nên, năm nay 29 tuổi, ngụ ấp Kà Ốt, xã Tân Đông. Theo lời kể, 4 năm trước, cô Nên là giáo viên dạy tiếng Việt ở Trường TH Kà Ốt. Năm 2013, trường này sáp nhập với Trường TH Tân Đông B, cô Nên chuyển sang công tác ở Trường TH Tầm Phô- ngôi trường mà hầu hết học sinh đều là con em người dân tộc Khmer.

Hai năm nay, sau khi giáo viên dạy tiếng Khmer của trường trước đó nghỉ dạy, cô Nên xin chuyển sang đảm nhiệm công việc này. Mỗi ngày hai buổi cô giáo người Khmer không quản nắng mưa, vượt đường xa đến trường dạy dỗ các em nhỏ.

Cô chia sẻ niềm vui với nghề: “Trước đây em đi học sư phạm với ý định về nhà mở lớp dạy tiếng Khmer cho con em người Khmer, để ngôn ngữ dân tộc mình khỏi bị mai một. Không ngờ, ước mơ của em đã thành hiện thực ngoài cả mong đợi”. Hạnh phúc vì được thoả ước mơ nhưng trong lòng cô giáo cũng không ít điều trăn trở: “Trước đây, em chỉ được học tiếng Khmer đến hết lớp 5 rồi nghỉ.

Khi em học lên cấp 2, cấp 3 rồi đi học ở Trường cao đẳng Sư phạm đều không có điều kiện học thêm tiếng dân tộc mình. Vì vậy, hiện tại vốn tiếng Khmer của em còn nhiều hạn chế. Hai năm qua, em đã 2 lần được đi tập huấn phương pháp dạy từ ngữ, từ vựng tiếng Khmer ở các tỉnh miền Tây, do Bộ Giáo dục - Đào tạo tổ chức, nhưng như vậy quá ít so với nhu cầu.

Em mong được đi dự tập huấn nghiệp vụ sư phạm tiếng Khmer nhiều hơn để nâng cao kiến thức, trình độ của mình”. Cô giáo còn có một trăn trở khác: “Hiện nay, tại các trường tiểu học ở ấp Kà Ốt, Suối Dầm (xã Tân Đông), ấp Cây Khế (xã Tân Hoà) gần 100% học sinh đều là người dân tộc Khmer, nhưng lại không có giáo viên dạy tiếng Khmer”.

Ghé thăm Trường TH Vừ A Dính (khu phố 2, phường 1, TP. Tây Ninh), chúng tôi gặp cô giáo Thị Sa Ly Has người dân tộc Chăm. Cô Has 37 tuổi đời, đã có 10 năm làm giáo viên dạy tiếng Việt ở trường này. Thuở nhỏ cô sống trong một gia đình nghèo ở xóm Chăm.

Thấy nhiều bạn trang lứa cùng xóm học chưa xong tiểu học đã chia tay trường lớp để đi làm kiếm tiền phụ giúp gia đình, có lúc cô Has cũng muốn bắt chước theo họ nhưng cha của cô không cho. Ông khuyên con gái ráng học để sau này có nghề nghiệp mới có cơ hội thoát nghèo. Nhờ sự kiên định của cha, cả 5 chị em cô Has đều học hết lớp 12.

Nuôi ước mơ làm cô giáo, sau khi tốt nghiệp cấp 3, cô gái Chăm liền nộp hồ sơ thi vào Trường cao đẳng Sư phạm Tây Ninh, khoa Tiểu học. Cô kể: “Hồi nhỏ, lúc còn đi học, nhiều lúc em không hiểu bài, nhưng không biết hỏi như thế nào, vì giáo viên là người Kinh. Từ đó, em nuôi ý định sau này sẽ làm giáo viên, để khi đi dạy gặp học trò là người dân tộc Chăm thì mình có thể giải thích lúc các em không hiểu bài”.

Về giảng dạy ở Trường tiểu học Vừ A Dính từ năm 2005, hiện nay cô giáo Thị Sa Ly Has đã là một tổ trưởng tổ chuyên môn. Năm học 2013 - 2014, cô đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở. Năm 2010, cô được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tại Đại hội Đại biểu dân tộc thiểu số TP. Tây Ninh năm 2014, cô giáo Thị Sa Ly Has được UBND TP. Tây Ninh biểu dương, khen thưởng về thành tích củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Điều làm cô hạnh phúc nhất là nhiều người Chăm ở phường 1 nay đã nâng cao nhận thức, biết chú trọng việc học hành; giới trẻ Chăm có em đã vào đại học.

Đại Dương - Thái Hoà