Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng là thành viên
Chính phủ đầu tiên trả lời chất vấn tại Quốc hội kỳ này. Ông đăng đàn sáng 22.11
với 38 câu hỏi đã được các đại biểu gửi tới từ trước và danh sách dài các đại
biểu đăng ký chất vấn trực tiếp, xung quanh các vấn đề bức xúc trong dư luận như
điện cắt không báo trước, chất lượng thuỷ điện chưa cao, đầu tư dàn trải, giá
cả, an toàn của dự án bô xít sau sự cố bùn đỏ Hungary...
Bô xít Tây Nguyên là một trong những vấn đề được
chờ đợi trong phần đăng đàn của người đứng đầu ngành Công Thương, nơi đang chịu
trách nhiệm quản lý Nhà nước đối với dự án quan trọng này. Tuy nhiên, mãi tới
gần cuối phiên làm việc buổi sáng, vấn đề bô xít mới được các đại biểu đặt ra và
cũng chỉ 2 đại biểu chất vấn với các câu hỏi không bất ngờ.
Chất vấn về hiệu quả kinh tế của dự án, đại biểu
Vũ Quang Hải cho rằng khai thác bô xít và điều chế alumin chỉ có hiệu quả cao
khi ở nơi đó thừa nước thừa diện. "Nhưng dường như chúng ta đang làm ngược lại.
Xin Bộ trưởng cho biết ý kiến về vấn đề này", đại biểu nhấn mạnh.
![Bô xít Tây Nguyên là công trình quan trọng về an ninh quốc gia](/resources/newsimg/002010/11/23/tay%20nguyen%201.jpg) |
Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng |
Đại biểu Nguyễn Lân Dũng thì chưa yên tâm bởi dự
án hồ bùn đỏ ở trên cao và độc tính hồ bùn đỏ rất lớn, ngửi phải hơi bùn đỏ đã
có thể ung thư rồi. Vì vậy, ông yêu cầu Bộ trưởng Hoàng cho biết rõ hơn về khâu
chống thấm cũng như cách xử lý, trung hòa PH trong dung dịch bùn đỏ sao cho đảm
bảo an toàn. "Xin hỏi Bộ trưởng làm sao bảo đảm được an toàn cho quá trình vận
chuyển khối lượng dung dịch có PH cao hơn 11 cho đến 13, dung dich này có ăn mòn
các đường ống dẫn hay không? Làm sao để tách nước ra bằng cách để thu hồi được
kiềm tái sử dụng", ông Dũng đưa ra câu hỏi khá kỹ thuật. Đại biểu Dũng cũng tỏ
ra lo ngại về nguy cơ phá hoại đập hồ bùn đỏ bởi các thế lực thù địch khi các hồ
này còn tồn tại tới vài chục năm nữa.
"Bộ trưởng cho biết sẽ tăng nguồn thu từ trồng
rừng, trồng cây công nghiệp, du lịch sinh thái, du lịch văn hoá tôi thấy hoàn
toàn không khả thi vì vùng đất này không phải vùng đất bazan thì làm sao trồng
cây công nghiệp được, lại xa xôi như vậy thì lấy gì tin tưởng khả năng thu hồi
từ du lịch sinh thái và du lịch văn hoá. Nói vì lợi ích địa phương để hy sinh
hiệu quả kinh tế tôi thấy chưa thuyết phục, nhân lực được huy động sẽ không
nhiều mà độc hại thì nhân dân địa phương sẽ chịu đựng", ông Dũng gay gắt.
Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng không mất nhiều thời gian
để giải đáp thắc mắc của hai đại biểu trên. Liên quan đến các câu hỏi của đại
biểu Vũ Quang Hải về tính hiệu quả của dự án bô xít, bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho
rằng việc đặt nhà máy ở đâu đã được Chính phủ cân nhắc kỹ trên nhiều yếu tố,
kinh tế chính trị xã hội. Nếu thuần túy về mặt kinh tế thì việc đặt nhà máy chế
biến alumin ở vùng biển là thuận tiện nhất. "Tuy nhiên, người dân Tây Nguyên,
Lâm Đồng đã hiến đất, hy sinh lợi ích của mình cho dự án, họ phải được hưởng lợi
ích mà dự án mang lại, đầu tiên là vấn đề công ăn việc làm, tạo nguồn lao động.
Do vậy, không thể chỉ đặt lợi ích kinh tế", ông Hoàng nói thêm.
Về nguy cơ xảy ra phá hoại hồ bùn đỏ bởi các thế
lực thù địch, Bộ trưởng cho biết Chính phủ đã có tờ trình với Quốc hội, đề nghị
xem bô xít Tây Nguyên là công trình quan trọng về an ninh quốc gia. "Đối với
công trình quan trọng về an ninh quốc gia chắc chắn các biện pháp để đảm bảo bảo
vệ an toàn sẽ cao hơn, nghiêm ngặt hơn đối với các quy hoạch khác", ông khẳng
định.
Riêng câu hỏi về vấn đề chống thấm và xử lý độc
tính trong dung dịch hồ bùn đỏ của đại biểu Nguyễn Lân Dũng, Bộ trưởng Hoàng xin
khất vì nội dung này quá kỹ thuật. "Thực ra có nhiều vấn đề về mặt kỹ thuật, tôi
xin lỗi là mình cũng không thông thạo lắm trong lĩnh vực này, tôi xin trả lời cụ
thể đại biểu sau, sau khi tham khảo ý kiến các chuyên gia", ông thành thật.
Không chỉ về bô xít, nhiều nội dung trả lời chất
vấn của Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng dường như không đáp ứng được các vấn đề mà đại
biểu quan tâm. Suốt một giờ đồng hồ buổi sáng, ông Hoàng đã nhận được rất nhiều
ý kiến trao đổi lại và yêu cầu được làm rõ thêm.
Đầu giờ chất vất, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng được dành
15 phút để trình bày bản báo cáo ngắn gọn về các vấn đề mà đại biểu, cử tri đặt
ra từ trước phiên họp. Trong từng câu chữ, ông không quên gửi gắm một số thành
tích mà ngành đã đạt được, bên cạnh một số hạn chế mà ông hứa sẽ khắc phục trong
thời gian tới.
Đại biểu Trần Ngọc Vinh - đoàn Hải Phòng cảm thấy
sốt ruột trước bản báo cáo không có gì mới so với các phiên họp lần trước. Ông
đề nghị Bộ trưởng làm rõ ba vấn đề cơ bản đó là: thiếu điện, nhập siêu tăng cao,
và giá nhiều loại hàng hoá đang vượt ngoài tầm kiểm soát. Số liệu của tháng 7
cho thấy, nhập siêu lên tới con số 1,07 tỷ đôla Mỹ, con số này nói lên điều gì
và nó tác động như thế nào đến mục tiêu kiểm soát nhập siêu của Chính phủ?
"Tôi muốn biết, từ nay đến cuối năm, chúng ta sẽ
áp dụng những biện pháp nào để ngăn chặn tình trạng sốt giá đang ngày càng ảnh
hưởng sâu đến doanh nghiệp và đại bộ phận đời sống người dân", đại biểu Trần
Ngọc Vinh nhấn mạnh.
Ông Vinh vừa dứt lời, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương -
Đoàn Ninh Thuận bổ sung thời gian qua tình hình mưa lũ đã ảnh hưởng rất lớn đến
đời sống của người dân mà theo bà các công trình thuỷ điện cũng "góp công" phần
đáng kể. Tuy nhiên, giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nói rất
chung chung và không căn cứ vào các con số khi cho rằng lũ lụt như vậy không
liên quan đến thuỷ điện. Trong khi, các công trình thuỷ điện được xây dựng tràn
lan mà nhiều nhà khoa học đã đánh giá đây là sự thách thức với thiên nhiên và
một trong số nguyên nhân gây lũ lụt.
"Cử tri rất bức xúc, tôi muốn biết ý kiến của Bộ
trưởng về vấn đề này?", bà Hương chốt lại, sau khi trình bày các luận cứ dài đến
hơn một trang giấy.
Cùng liên quan đến vấn đề điện lưới, đại biểu Vũ
Quang Hải - đoàn Hưng Yên cho rằng, rất nhiều công trình, dự án điện đang chậm
tiến độ, điều này khiến dư luận đặt câu hỏi về việc chọn lựa nhà thầu kém. Ông
Hải đề nghị Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng giải trình về điều này, đồng thời nói rõ lý
do vì sao VN đang xây dựng và vận hành sơ đồ điện VI. Thời gian vận hành còn khá
xa, thế nhưng ngành điện đã bàn tới sơ đồ điện VII. Điều này khiến dư luận không
khỏi đặt vấn đề liên quan đến lợi ích nhóm.
Ý kiến của ông Hải cũng trùng với quan điểm của
Đại biểu đoàn Hà Nội - Phạm Thị Loan. Bà Loan cho rằng rất nhiều công trình hiện
nay có bàn tay can thiệp của nhà thầu Trung Quốc. Dự án sử dụng thiết bị lạc
hậu, thiếu an toàn, cho thấy hệ thống thầu của Việt Nam có vấn đề.
![Bô xít Tây Nguyên là công trình quan trọng về an ninh quốc gia](/resources/newsimg/002010/11/23/tay%20nguyen%202.jpg) |
ĐBQH Nguyễn Lân Dũng |
Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng không trực tiếp trả lời
thẳng vào vấn đề mà dẫn giải một loạt con số mà ngành điện đã đạt được, nguyên
nhân chậm tiến độ các dự án điện, việc thiếu vốn, giá điện chưa phản ánh chi phí
khiến cho ngành này không có tích lũy. Ông Hoàng cho rằng việc xây dựng sơ đồ
điện VII khi sơ đồ điện VI đang vận hành không liên quan đến lợi ích nhóm mà đơn
giản chỉ là muốn khởi động đề án sớm hơn. Sự chuẩn bị kỹ càng từ trước sẽ khiến
các công đoạn thực hiện được tốt và hiệu quả hơn.
Người đứng đầu ngành Công Thương khẳng định các dự
án này đều được mở thầu theo đúng quy định của Luật và các đơn vị tham gia tuân
thủ theo yêu cầu đề bài đưa ra. Do vậy, không thể nói việc mở thầu và chấm thầu
có vấn đề, có chăng là các quy định của Luật Đấu thầu chưa rõ ràng.
Ý kiến của ông Hoàng lập tức vấp phải sự phản bác
của nhiều đại biểu. Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Võ Hồng Phúc không nén nổi bức
xúc đã đứng lên nói thẳng: "Hầu hết các dự án điện đều chậm tiến độ, cái chậm 2
năm cái chậm 4 năm. Tôi cho rằng thiết bị kỹ thuật có vấn đề, chọn nhà thầu chưa
tốt, năng lực nhà đầu tư có vấn đề".
"Tôi khẳng định quy hoạch phát triển phù hợp, Luật
không có lỗi chỉ có năng lực chúng ta kém mà thôi", Bộ trưởng Võ Hồng Phúc nói
thêm.
Liên quan đến câu hỏi của đại biểu Đàng Thị Mỹ
Hương, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nói thẳng: "Xin lỗi đại biểu Hương, tôi đã kiểm
tra công văn đi đến và không thấy bất cứ câu hỏi trực tiếp nào liên quan đến vấn
đề trên. Cá nhân tôi cũng chưa có ý kiến nào phủ nhận việc lũ lụt không liên
quan đến thuỷ điện ở miền Trung vừa qua".
Ông Hoàng nhấn mạnh: "Lũ lụt làm đảo lộn đời sống
người dân, tôi rất chia sẻ nhưng phải nhìn nhận dưới góc độ nhiều nguyên nhân.
Chúng tôi sẽ kiểm tra và xác định rõ trách nhiệm của từng đơn vị. Tôi xin khẳng
định nếu các thuỷ điện tuân thủ đầy đủ các quy định sẽ hạn chế tối đa các thiệt
hại".
Theo ông Hoàng, Bộ Công Thương đang tiến hành rà
soát các thuỷ điện trên toàn quốc và kiên quyết dừng hoặc bãi bỏ các dự án kém
hiệu quả có nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường, hiệu quả kinh tế xã hội.
Về vấn đề nhập siêu, giá cả hàng hoá biến động ông
Hoàng cho rằng Bộ Công Thương đã chỉ đạo quyết liệt để giữ con số dưới 20% theo
yêu cầu của Chính phủ. Các ban ngành cũng đã nỗ lực kiểm tra, giám sát việc bình
ổn giá, cân đối cung cầu để tránh sự khan hiếm đẩy giá lên cao. Tuy nhiên, có
rất nhiều vấn đề không thể đừng như tình hình gian lận thương mại diễn biến phức
tạp, vi phạm về giá tăng cao. Bộ Công Thương đang chỉ đạo kiểm soát chặt và hứa
sẽ giải quyết triệt để trong thời gian tới.
Ông Hoàng cho biết việc nhập siêu cao cũng có lý
do rất xác đáng là: Việt Nam vẫn trong quá trình xây dựng, phát triển, việc nhập
khẩu thiết bị mà trong nước chưa sản xuất được là việc không thể tránh. Hiện
nay, ngành dệt may đang đặt tham vọng con số xuất khẩu 11 tỷ đôla. Để đạt con số
này, VN phải nhập tới 60% nguyên vật liệu, trong nước chỉ đáp ứng được 40%. "Tôi
cho rằng nhập siêu hiện nay chủ yếu là các nguyên vật liệu mà sản xuất trong
nước không đáp ứng được. Các mặt hàng không thiết yếu khác như điện thoại di
động, ôtô hoá mỹ phẩm chỉ chiếm khoảng 0,7%", ông Hoàng nói thêm.
(Theo VNE)