Bộ trưởng TN & MT Phạm Khôi Nguyên trả lời chất vấn tại kỳ họp quốc hội

Cử tri tỉnh Tây Ninh kiến nghị: “Chính phủ cần xem xét lại chính sách pháp luật về đất đai khi thực hiện giải toả, đền bù đối với các trường hợp có đất bị thu hồi, giải toả trắng (trong trường hợp người dân đã sử dụng liên tục trên 20 năm). Đồng thời, đề nghị Chính phủ có quy định rõ ràng, cụ thể về chính sách đền bù đất đai khi thực hiện các dự án không thực hiện cơ chế đền bù theo mục đích sử dụng đất mà đền bù theo mức giá Nhà nước cho nhà đầu tư thuê hoặc để nhà đầu tư tự thoả thuận đền bù với người có đất bị thu hồi”.

Trả lời kiến nghị trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết (tại Công văn số 836/BTNMT-PC ngày 23.3.2009):

Về kiến nghị Chính phủ xem xét lại chính sách pháp luật về đất đai khi thực hiện giải toả, đền bù đối với các trường hợp có đất bị thu hồi, giải toả trắng (trong trường hợp người dân đã sử dụng liên tục trên 20 năm):

Chính sách, pháp luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trong trường hợp thu hồi hết đất được quy định như sau: Điều 42 Luật Đất đai năm 2003 quy định: “Người bị thu hồi loại đất nào thì được bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tại thời điểm có quyết định thu hồi”; đối với trường hợp thu hồi đất ở thì “UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương lập và thực hiện các dự án tái định cư trước khi thu hồi đất để bồi thường bằng nhà ở, đất ở cho người bị thu hồi đất ở mà phải di chuyển chỗ ở. Trường hợp không có khu tái định cư thì người bị thu hồi đất được bồi thường bằng tiền và được ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước đối với khu vực đô thị; bồi thường bằng đất ở đối với khu vực nông thôn, trường hợp giá trị quyền sử dụng đất ở bị thu hồi lớn hơn đất ở được bồi thường thì người bị thu hồi đất được bồi thường bằng tiền đối với phần chênh lệch đó”; đối với trường hợp thu hồi đất sản xuất của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất mà không có đất để bồi thường cho việc tiếp tục sản xuất thì “ngoài việc được bồi thường bằng tiền, người bị thu hồi đất còn được Nhà nước hỗ trợ để ổn định đời sống, đào tạo chuyển đổi ngành nghề, bố trí việc làm mới”.

Trên cơ sở quy định của Luật Đất đai, Nghị định số 197/2007/NĐ-CP ngày 3.12.2004 của Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đã quy định cụ thể về bồi thường đất (Chương II), bồi thường tài sản (Chương III), chính sách hỗ trợ (Chương IV) và tái định cư (Chương V) khi Nhà nước thu hồi đất. Đối với trường hợp thu hồi đất mà người dân đã sử dụng liên tục trên 20 năm và có giấy tờ về quyền sử dụng đất thì được bồi thường theo quy định tại Điều 10 Nghị định số 197/2007/NĐ-CP đối với đất nông nghiệp, Điều 11 Nghị định số 197/2007/NĐ-CP đối với đất phi nông nghiệp và Điều 13 Nghị định số197/2007/NĐ-CP đối với đất ở. Đối với trường hợp thu hồi đất ở mà người dân đã sử dụng liên tục trên 20 năm nhưng không có giấy tờ về quyền sử dụng đất thì được bồi thường theo quy định tại Điều 44 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25.5.2007 của Chính phủ quy định bổ sung về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai.

Về nội dung “đề nghị Chính phủ có quy định rõ ràng về chính sách đền bù đất đai khi thực hiện các dự án không thực hiện cơ chế đền bù theo mục đích sử dụng đất mà đền bù theo mức giá Nhà nước cho nhà đầu tư thuê hoặc để nhà đầu tư tự thoả thuận đền bù với người có đất bị thu hồi”. Khoản 1 Điều 9 Nghị định số 197/2007/NĐ-CP ngày 3.12.2004 của Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đã quy định: “Giá đất để tính bồi thường là giá đất theo mục đích đang sử dụng tại thời điểm có quyết định thu hồi đất do UBND cấp tỉnh công bố theo quy định của Chính phủ; không bồi thường theo giá đất sẽ được chuyển mục đích sử dụng”.

Hiện nay, Chính phủ đã giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì cùng các bộ, ngành dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai. Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ nghiên cứu tiếp thu ý kiến của cử tri trong quá trình sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai để báo cáo Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định trong thời gian tới.

Thanh Nhàn

(lược ghi)