Nghị quyết 42/2017/QH14 ban hành ngày 21.6.2017 nhằm thí điểm về xử lý nợ xấu và xử lý tài sản bảo đảm các khoản nợ xấu của tổ chức tín dụng... Quá trình thực hiện đã giúp các tổ chức tín dụng xử lý được nhiều khoản nợ xấu, tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng tiếp tục hoạt động ổn định, phát triển. Tuy nhiên, khi triển khai cũng phát sinh một số vướng mắc, ảnh hưởng đến quyền lợi của người được thi hành án.

Bản án số 33/2018/DS-ST của TAND thành phố Tây Ninh buộc bà Trần Kim Luỹ (khu phố Hiệp Lễ, phường Hiệp Ninh, thành phố Tây Ninh) phải trả cho bà Nguyễn Kim Phượng (ngụ khu phố 6, phường IV, thành phố Tây Ninh) 750 triệu đồng tiền gốc và trên 123 triệu đồng tiền lãi.

Sau khi bản án có hiệu lực pháp luật, bà Phượng làm đơn yêu cầu thi hành án, được Chi cục THADS Thành phố ra quyết định thi hành án theo quy định. Mặc dù người phải thi hành án có tài sản để thi hành, nhưng bà Phượng có nguy cơ “mất trắng” vì vướng vào trường hợp tài sản của người phải thi hành án thuộc diện nợ xấu mà ngân hàng phải thu hồi nợ theo Nghị quyết 42/2017/QH14 (Nghị quyết 42). Bà Phượng cho rằng, do cách hiểu và cách làm của một số ngân hàng còn khác nhau, chưa phù hợp nên ảnh hưởng đến quyền lợi của bà.

Bà Phượng cho biết, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam- chi nhánh Tây Ninh (Ngân hàng Ngoại thương) thông báo cho Chi cục THADS Thành phố biết, bà Luỹ thực hiện 3 hợp đồng vay tiền tại ngân hàng và thế chấp tài sản là quyền sử dụng đất (QSDÐ). Căn cứ Nghị quyết số 42, ngân hàng gửi văn bản đến Chi cục THADS Thành phố đề nghị chi cục không kê biên xử lý tài sản của bà Luỹ.

Theo bà Phượng, khi hay tin, bà liên hệ nhân viên Ngân hàng Ngoại thương đề nghị mua tài sản của bà Luỹ theo giá thị trường nhưng không có kết quả giải quyết. Bất ngờ, bà Phượng hay tin vợ chồng bà Luỹ thoả thuận và uỷ quyền cho Ngân hàng Ngoại thương bán tài sản của bà Luỹ để trả nợ ngân hàng.

Theo đó, ngân hàng đã làm thủ tục chuyển nhượng một phần đất có diện tích 94,7m² của bà Luỹ cho vợ chồng bà Lâm Tuyết Ðào, ông Phạm Văn Phú với giá trên 800 triệu đồng, một phần đất có diện tích 150,8m² cho vợ chồng bà Nguyễn Thị Mỹ Hạnh, ông Phạm Văn Quý với giá trên 1,1 tỷ đồng.

Theo bà Phượng, phần đất của bà Luỹ có giá thị trường khá cao (khoảng 320 triệu đồng/mét ngang), nhưng ngân hàng bán giá như trên là thấp hơn giá thị trường, mà còn thấp hơn giá ngân hàng đã thẩm định tài sản của bà Luỹ trước đây khi làm thủ tục vay tiền (trên 2,2 tỷ đồng).

Việc ngân hàng xử lý nợ như trên, tuy bảo đảm quyền lợi của ngân hàng, nhưng lại ảnh hưởng quyền lợi của những người được thi hành án, quyền lợi của Nhà nước, vì không thể thu được các khoản án phí, phí thi hành án cho ngân sách.

Ngoài trường hợp của bà Phượng, còn một số trường hợp khác liên quan đến công tác thi hành án cũng rất nan giải. Ông Ngô Tấn Phát (ngụ khu phố 3, thị trấn Dương Minh Châu) cho hay, theo quyết định của Toà án, bà Nguyễn Thị Tỏ (ngụ ấp Trường Giang, xã Trường Tây, huyện Hoà Thành) có nghĩa vụ trả cho ông Phát trên 1,2 tỷ đồng.

Tuy nhiên, sau khi có đơn yêu cầu thi hành án, Chi cục THADS huyện Hoà Thành ban hành quyết định tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sử dụng, thay đổi hiện trạng tài sản của bà Tỏ nhưng vẫn không thể tổ chức thi hành án cho ông Phát ngay được vì “vướng” Nghị quyết số 42.

Khi biết bà Tỏ thế chấp QSDÐ vay tiền tại Ngân hàng TMCP Nam Á - Chi nhánh Tây Ninh (Ngân hàng Nam Á), Chi cục THADS Hoà Thành không thể “tự tiện” xử lý tài sản của bà Tỏ để thi hành cho ông Phát mà phải gửi công văn đến ngân hàng đề nghị “hỗ trợ thi hành án”.

Theo đó, Chi cục THADS Hoà Thành đề nghị ngân hàng “có ý kiến bằng văn bản về việc cơ quan thi hành án kê biên, xử lý tài sản đã thế chấp của bà Tỏ... Trường hợp bà Tỏ trả xong số nợ vay ngân hàng, đề nghị Ngân hàng không tiếp tục cho vay lại bằng tài sản thế chấp nêu trên, đồng thời thông báo cho cơ quan thi hành án biết để kịp thời tiến hành các thủ tục giữ giấy CNQSDД.

Ông Phát cho biết, do vướng mắc trên, nên hiện nay ông vẫn chưa được thi hành án, dù rằng tài sản bảo đảm thi hành án của bà Tỏ vẫn còn. “Nếu ngân hàng xử lý tài sản của bà Tỏ không “đúng giá thị trường” như trường hợp của bà Phượng, khả năng bà Tỏ không còn tiền để thi hành án cho tôi là rất cao”, ông Phát nói.

Cũng giống như trường hợp của bà Phượng, ông Phát, bà Phạm Thị Mộng Thu (ngụ ấp Tân Lợi, xã Tân Phú, huyện Tân Châu) cũng thế chấp tài sản là QSDÐ cho ngân hàng. Ðến thời điểm trả nợ, bà Thu không có tiền trả nên Ngân hàng Nam Á xác định bà Thu vi phạm hợp đồng tín dụng đã ký kết, “khoản vay đã chuyển sang nợ quá hạn cần xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ”. 

Ngày 29.9.2017, bà Thu đã tự nguyện bàn giao tài sản bảo đảm cho ngân hàng là QSDÐ có diện tích 10.000m² và diện tích 10.205m². Khác với cách làm của Ngân hàng Ngoại thương, căn cứ Nghị quyết số 42, Ngân hàng Nam Á đưa tài sản của bà Thu ra bán đấu giá để thu hồi nợ theo quy định. Ngày 3.5.2018, Ngân hàng Nam Á ra thông báo gửi đến bà Thu nêu rõ ngân hàng sẽ bán đấu giá tài sản thế chấp để thu hồi nợ.

Một công ty đấu giá tại TP. Hồ Chí Minh đã thực hiện việc bán đấu giá tài sản, nhưng vẫn chưa thực hiện được vì còn điểm vướng mắc giữa người bán tài sản và đơn vị bán đấu giá. Ðược biết, vụ việc của bà Thu, hiện nay được giao về cho cơ quan thi hành án ở Tây Ninh xử lý theo quy định của Luật THADS.

Về nguyên tắc xử lý nợ xấu, Nghị quyết 42 yêu cầu khi xử lý phải bảo đảm công khai, minh bạch, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức tín dụng, cũng như của tổ chức, cá nhân có liên quan.

Ðối với giá bán, nghị quyết cũng nêu rõ, giá bán phù hợp với giá thị trường, có thể cao hơn hoặc thấp hơn dư nợ gốc của khoản nợ. Thiết nghĩ, để bảo đảm quyền lợi của ngân hàng, khách hàng thế chấp tài sản và người được thi hành án, khi tiến hành xử lý nợ xấu, các tổ chức tín dụng cần tuân thủ các nguyên tắc nêu trên để hạn chế khiếu nại, tranh chấp.

ÐỨC TIẾN