Thứ năm: Đổi mới thể chế nhằm bảo đảm vị thế là chủ quốc gia và quyền làm chủ đất nước của Nhân dân.

Trở lại và nâng tầm mối liên hệ với nhân dân, với tư cách “là con nòi”, xứng đáng vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Đó là quy luật tồn tại, phát triển và hoạt động của Đảng. Nhân dân là nguồn gốc sinh thành và cội nguồn sức mạnh của Đảng, nền móng sức mạnh quốc gia, dưới ngọn cờ của Đảng.

Từ quyết sách chính trị tới lựa chọn cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp… cần thiết lắng nghe ý kiến của nhân dân, định chế bằng chính sách cụ thể để nhân dân tham gia giám sát, lựa chọn và quyết định giới thiệu. Ai mơ hồ về lẽ đó tất suy bại, ai đi ngược lại điều sơ giản đó không thể không cầm chắc tiêu vong.

Nhân dân tự mình nâng cao trình độ, đặc biệt là trình độ văn hoá chính trị, văn hoá pháp lý, văn hoá dân chủ… để sử dụng các quyền dân chủ, thực hành dân chủ tự giác theo luật pháp nhằm bảo vệ “con nòi” của mình, một cách chủ động với tấm lòng của người sinh thành ra Đảng một cách nghiêm khắc và bao dung.

Tới lượt mình, Đảng làm tốt nhất không chỉ về phương diện đạo lý mà cả trên bình diện pháp lý bảo đảm thực thi tất cả những vấn đề về quyền và trách nhiệm tối thiểu đó của nhân dân, vì và cho nhân dân, bằng luật pháp.

Thứ sáu: Đổi mới thể chế lãnh đạo, cầm quyền của Đảng.

Để xứng đáng là đội tiên phong chính trị của giai cấp, của dân tộc về trí tuệ và đạo đức, bản lĩnh và văn hoá, Đảng không ngừng tự mình xứng đáng với dân tộc, nguyện nỗ lực phấn đấu, hy sinh sao cho xứng đáng là người dẫn dắt quốc gia. Nhà nước phải làm tất cả một cách tận tâm và chân thật để “Dân là chủ” và “Dân làm chủ”; và, tự mình xứng đáng là “công bộc” trung thành và tận tuỵ của nhân dân; tự mình trong sạch, liêm chính, tự mình thành tâm noi gương và học hỏi nhân dân!

Mục tiêu chính trị cầm quyền cao nhất của Đảng là, Đảng lãnh đạo để nhân dân là chủ, nhân dân làm chủ đất nước. Các quyết sách chính trị phải phản ánh đúng quy luật khách quan và yêu cầu của thực tiễn, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân và sự phát triển của thế giới. Tất cả nhằm bảo vệ vô điều kiện lợi ích tối cao của quốc gia, dân tộc và nhân dân. 

Đó là quá trình pháp luật hoá công việc lãnh đạo và tổ chức thực thi quyền lực chính trị của Đảng đối với Nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội và toàn xã hội.

Do đó, Đảng gương mẫu thực thi nghiêm cách quyền lực chính trị của mình và tự kiểm soát quyền chính trị theo pháp luật, nguyên tắc của Đảng và sự giám sát của Nhân dân; không dung thứ bất cứ ai, và tổ chức đảng nào đứng ngoài hoặc trên kỷ luật của Đảng và pháp luật, tổ chức chính trị, xã hội nào đứng trên hay đứng ngoài pháp luật.

Với tư cách là người duy nhất lãnh đạo, Đảng cầm quyền để nhân dân là chủ và làm chủ trực tiếp và bằng Nhà nước, thông qua Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội của nhân dân, chứ tuyệt đối không phải đứng trên nhân dân, đứng trên và ngoài Nhà nước và chịu trách nhiệm lịch sử trước Nhà nước và nhân dân về quyền lãnh đạo chính trị của mình, đối với Nhà nước và xã hội, được bảo đảm bằng pháp luật và trên nền tảng luật pháp.

Đảng tập trung lãnh đạo kiến tạo nhà nước Việt Nam pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, giữ vững và bảo đảm toàn bộ quyền lực của thể chế chính trị và quốc gia thuộc về nhân dân.

Đó là mục tiêu cầm quyền duy nhất và tối cao và cốt tử của Đảng

Đảng đi đầu thượng tôn pháp luật, tập trung lãnh đạo xây dựng hệ thống luật pháp hoàn chỉnh, đồng bộ, bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa, thể hiện ý chí của nhân dân và xu thế thời đại, bảo đảm và bảo vệ cho quyền lực nhà nước được thực thi nghiêm ngặt và kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực chặt chẽ một cách dân chủ, minh bạch theo pháp luật. Pháp luật của Nhà nước phải là bản khế ước của đường lối chính trị của Đảng một cách tiến bộ, văn minh và hiện đại, theo tinh thần dân chủ và pháp quyền.

Đảng hoá thân trong hệ thống chính trị, trong xã hội, để thực thi sự lãnh đạo, cầm quyền một cách dân chủ tập trung, công khai, minh bạch và thượng tôn pháp luật, loại bỏ tình trạng bên cạnh hay ở trên…; khắc phục tình trạng hoặc vô pháp hoặc vừa áp đặt quyền lực nhưng vừa bỏ trống quyền lực, lại vừa buông lỏng và lạm dụng quyền lực.

Đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền đối với chính hệ thống bộ máy trên cơ sở cấu trúc lại theo hướng xác lập trụ cột căn bản và chủ yếu đa chức năng, kiên quyết cắt bỏ trung gian, song trùng, chồng chéo bảo đảm hoạt động trực tiếp, liên thông, tinh gọn và hiệu quả, với đủ quyền năng, phù hợp và kiểm soát quyền lực một cách minh bạch, chặt chẽ và hiệu quả, bằng công nghệ số. Phải đo lường được hiệu lực, hiệu quả của bộ máy và từng đảng viên, cán bộ bằng mức độ giải quyết công việc theo yêu cầu, nhiệm vụ trên nền tảng văn hoá liêm chính và công nghệ số.

Thể chế hoá việc Đảng lựa chọn, bố trí cán bộ, trước hết người đứng đầu mang tầm chiến lược của các thành viên hệ thống chính trị: thực thi “tiền kiểm, hậu bầu, thường kiểm” đối với cán bộ đảng, “tiền kiểm, hậu thi, hậu bổ” đối với cán bộ nhà nước… 

Đồng thời, thể chế hoá chế độ lãnh đạo tập thể dân chủ đi đôi với phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo gắn chặt với kiểm soát quyền năng và quyền lực theo trách nhiệm cụ thể đối với từng cá nhân bằng kỷ luật và pháp luật thượng tôn, theo chức năng và thẩm quyền. Thể chế hoá công việc kiểm tra, giám sát dân chủ và đa diện.

Chỉnh đốn toàn diện đội ngũ đảng viên, bảo đảm chất lượng, “thà ít mà tốt”. Tiếp tục đổi mới và hoàn thiện Điều lệ Đảng, trong đó phát triển bộ tiêu chí về tư cách người đảng viên theo hướng: Toàn diện nhân cách, tinh hoa về định tính; cụ thể về định lượng; minh bạch về thực hiện và trách nhiệm trong giám sát, kiểm tra.

Hiện nay, hơn giờ hết, quyết không phải là việc đổi mới bằng lời, càng không phải là “nạn” bàn suông mà quyết định là hành động kiến tạo và thực thi thể chế phát triển.

Đổi mới xây dựng, thực thi thể chế, đo lường và định lượng kết quả hành động vì sự phát triển - thước đo đổi mới độc lập, sáng tạo là mệnh lệnh và sức mạnh đổi mới. Chọn đúng người xứng đáng, trân trọng, cổ vũ và bảo vệ những người dũng cảm đột phá, sáng tạo xây dựng thể chế là trọng sự căn bản và cấp thiết pháp định hoá vấn đề quan trọng này.

Tiến sĩ Nhị Lê

Nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản

 (Tiếp theo và hết)