Thời gian qua, UBND tỉnh xây dựng và trình HĐND tỉnh ban hành nhiều chính sách góp phần hỗ trợ xây dựng nông thôn mới, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng nông thôn. Tuy nhiên, qua khảo sát của HĐND tỉnh, việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới (NTM) trên địa bàn tỉnh vẫn còn chậm, nhiều xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2016-2020 chưa đáp ứng theo yêu cầu của Bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, những năm qua, Chương trình MTQG xây dựng NTM được triển khai trên địa bàn tỉnh trong điều kiện kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn nhưng kết quả thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí tỷ lệ đạt được tăng cao so với giai đoạn 2011-2020. Bộ tiêu chí quốc gia về NTM các cấp giai đoạn 2021-2025 vừa tăng số lượng chỉ tiêu, tiêu chí, vừa tăng mức độ yêu cầu đạt chuẩn; một số chỉ tiêu, tiêu chí Trung ương quy định tỷ lệ quá cao, chưa sát với thực tế địa phương. Trong khi đó, các văn bản pháp lý, văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 ở cấp Trung ương ban hành còn chậm, gây khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Văn Thắng (thứ 3, từ trái qua) khảo sát và kiểm tra thực tế tiến độ thực hiện dự án thuỷ lợi Tưới tiêu khu vực phía Tây sông Vàm Cỏ Đông.

Tập trung xây dựng tiêu chí nông thôn mới làm nền tảng

Theo kết quả khảo sát thực tế và giám sát tại hội nghị ngày 11.10, các đại biểu HĐND tỉnh thẳng thắn nhìn nhận thực tế là trong quá trình thực hiện xây dựng NTM giai đoạn hiện nay, các địa phương chủ yếu tập trung nhiều vào đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, xây dựng công trình, trụ sở, nhà văn hoá, trường học... chưa chú trọng đầu tư phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người dân và xây dựng đời sống văn hoá, bảo vệ môi trường.

Bối cảnh kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn đòi hỏi Ban Chỉ đạo xây dựng NTM các cấp từ tỉnh đến xã phải nỗ lực trong việc tìm giải pháp để thực hiện các tiêu chí bền vững, thực chất hơn nữa.

Phát biểu chỉ đạo tại buổi giám sát của HĐND tỉnh, ông Nguyễn Thành Tâm- Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh khẳng định Chương trình MTQG xây dựng NTM là chủ trương đúng, dù có khó khăn, tỉnh vẫn sẽ nỗ lực thực hiện trong thời gian tới và làm thực chất để đem lại điều kiện sống tốt hơn cho người dân vùng nông thôn nói riêng, trên địa bàn tỉnh nói chung.

Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Thành Tâm đề nghị Ban Chỉ đạo thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM tỉnh căn cứ điều kiện và nguồn lực hiện có của tỉnh, có tính toán, bố trí, sắp xếp thực hiện các chỉ tiêu một cách hiệu quả, thiết thực nhất.

Đồng thời rà soát và đánh giá lại một cách thực chất những xã, huyện đã đạt chuẩn NTM và sơ bộ định hướng, đánh giá, dự báo khả năng hoàn thành các tiêu chí xã NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu theo bộ tiêu chí mới để thống nhất báo cáo, đề xuất HĐND tỉnh định hướng, điều chỉnh kế hoạch trong triển khai thực hiện NTM 2 năm còn lại.

Bên cạnh đó, Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Thành Tâm đề nghị UBND tỉnh tập trung chỉ đạo, hỗ trợ nguồn lực cho các xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao giai đoạn 2016-2020 tiếp tục nâng chất các tiêu chí, đáp ứng theo yêu cầu của Bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025 để giữ vững kết quả đã công nhận.

Có giải pháp cụ thể tăng cường công tác huy động các nguồn lực, đa dạng hoá các nguồn lực hợp pháp để tập trung xây dựng NTM; quan tâm đối với lĩnh vực phát triển sản xuất, tạo việc làm cho người dân giúp nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững, bố trí kinh phí duy tu, sửa chữa đường giao thông; thực hiện tốt việc thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt; có giải pháp đầu tư, duy tu, bảo dưỡng các trạm cấp nước sạch tập trung, nhất là hệ thống cấp nước khu đô thị Mộc Bài.

Trong quá trình thẩm định các tiêu chí phải bảo đảm tính toàn diện, đúng quy định, không chạy theo thành tích, chú trọng mức độ hài lòng của người dân trong xây dựng nông thôn mới, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân một cách thực chất.

Xây dựng nông thôn mới tạo điều kiện sống tốt hơn cho nông dân. Ảnh minh hoạ

Cần sự quan tâm tháo gỡ của Trung ương

Để hoàn thành Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, UBND tỉnh dự kiến giai đoạn 2024-2025, vốn đầu tư công trung hạn cần bố trí thực hiện Chương trình là 1.001.066 triệu đồng, trong đó vốn Trung ương giao là 233.210 triệu đồng, vốn địa phương 767.856 triệu đồng; vốn huy động 877.157 triệu đồng.

Qua gần 3 năm triển khai thực hiện bộ tiêu chí nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, tỉnh xác định có nhiều chỉ tiêu, tiêu chí cần được sửa đổi cần kiến nghị với các bộ, ngành Trung ương xem xét điều chỉnh: Dừng thực hiện chỉ tiêu về tỷ lệ dân số có sổ khám, chữa bệnh điện tử và tỷ lệ dân số được quản lý sức khoẻ đối với bộ tiêu chí NTM; tỷ lệ người dân tham gia sử dụng ứng dụng khám, chữa bệnh từ xa và tỷ lệ dân số có sổ khám, chữa bệnh điện tử trên 90% đối với bộ tiêu chí NTM nâng cao do hiện nay ở vùng sâu, vùng xa hạ tầng viễn thông chưa được kết nối đồng bộ, người dân còn nghèo, thu nhập thấp, chưa đủ khả năng sử dụng điện thoại thông minh; nhiều đối tượng là người già, trẻ em không thể tiếp cận và sử dụng ứng dụng trên điện thoại.

Hiện tỉnh chưa triển khai thực hiện hồ sơ bệnh án điện tử, phần mềm thống kê, quản lý tình hình sức khoẻ, tình trạng bệnh lý của người dân trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, đa số người dân khám bệnh có bảo hiểm y tế (BHYT) có phân tuyến, ít khám ở trạm y tế xã, chủ yếu khám ở Trung tâm Y tế (TTYT); người không có BHYT, khi có bệnh sẽ lựa chọn đến TTYT, các bệnh viện tuyến tỉnh hoặc trung ương, do đó, tỷ lệ dân số được quản lý sức khoẻ tại xã không kiểm soát được.

Điều chỉnh chỉ tiêu “Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn trên 55% (trên 30% từ hệ thống cấp nước tập trung) đối với NTM và trên 65% đối với NTM nâng cao” thành “Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước tập trung, công trình cấp nước quy mô hộ gia đình trên 55% đối với NTM và trên 65% đối với NTM nâng cao”.

Trạm cấp cấp nước sạch thuộc Hệ thống cấp nước khu đô thị Mộc Bài chưa hoạt động hiệu quả sau khi đưa vào vận hành khai thác.

Đồng thời, không thực hiện đánh giá chỉ tiêu “Tỷ lệ công trình cấp nước tập trung có tổ chức quản lý, khai thác hoạt động bền vững trên 40%”. Do chất lượng nước ngầm của tỉnh tương đối tốt, nhiều khu vực người dân có thể tự khai thác bằng các hình thức giếng đào, giếng khoan để sử dụng mà vẫn đạt chất lượng nước sạch theo quy chuẩn. Bên cạnh đó, tỉnh đã có các chương trình hỗ trợ thiết bị lọc nước hộ gia đình, đặc biệt ở vùng có nguy cơ ô nhiễm nguồn nước, vùng chưa có hệ thống cấp nước tập trung bảo đảm nguồn nước sử dụng đạt nước sạch theo quy chuẩn.

Đối với Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM, NTM nâng cao, cần điều chỉnh chỉ tiêu “Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước tập trung trên 34% đối với NTM và trên 48% đối với NTM nâng cao” thành “Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước tập trung, công trình cấp nước quy mô hộ gia đình trên 34% đối với NTM và trên 48% đối với NTM nâng cao”. Đồng thời không đánh giá chỉ tiêu “Tỷ lệ công trình cấp nước tập trung có tổ chức quản lý, khai thác hoạt động bền vững trên 35% đối với huyện NTM và trên 40% đối với huyện NTM nâng cao”.

Minh Dương