Đối với các DN vận tải, điều này là cần thiết tuy nhiên nhiều ý kiến vẫn còn băn khoăn, lo ngại xảy ra tình trạng lợi dụng thông tin cá nhân để trục lợi.

Hoạt động vận tải tại Bến xe Mỹ Đình, Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Doanh nghiệp vận tải mừng

Nghị định số 47/2022/NĐ-CP sẽ có hiệu lực từ ngày 1/9 tới, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 10/2020/NĐ-CP về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô. Trong đó có một quy định đang làm dấy lên nhiều tranh cãi, là khi ký gửi hàng hóa theo xe ô tô, người gửi phải cung cấp 6 loại thông tin gồm: Tên hàng hóa, họ và tên, địa chỉ, số chứng minh Nhân dân/căn cước công dân (CMND/CCCD), số điện thoại liên hệ của người gửi và người nhận, cân nặng (không bắt buộc).

Nhiều DN vận tải cho rằng, điều này là rất cần thiết, nhằm đảm bảo minh bạch, an toàn về loại hàng hóa, nguồn gốc gửi - nhận, loại bỏ tối đa nguy cơ bị truy cứu trách nhiệm oan của nhà xe. Lãnh đạo Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Minh Thành Phát cho hay, trước đây, hầu hết các xe khi nhận hàng chỉ cần số điện thoại của người nhận, việc kiểm tra loại hàng hóa có khi lơ là, chỉ làm qua loa.

Đã có trường hợp lái phụ xe để lọt hàng cấm lên xe trong khi người gửi thì “mất tích” khiến DN vướng vào những vấn đề pháp lý phức tạp. “Do đó, việc bắt buộc người gửi cung cấp đầy đủ thông tin là cần thiết và nhiều DN vận tải đã làm từ lâu rồi chứ không phải đợi đến khi Nghị định 47 được áp dụng” - lãnh đạo Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Minh Thành Phát nói.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội Nguyễn Anh Bằng bày tỏ đồng tình với quy định này. “Các hãng vận chuyển chuyên nghiệp, thương mại điện tử… đều đã áp dụng triệt để quy định này từ lâu, khách hàng cũng chấp nhận một cách thoải mái. Vấn đề chỉ là khi chưa đưa vào quy định thì nhiều DN vận tải lơ là, bỏ qua, “cứng hóa” thành luật sẽ được thực hiện nghiêm chỉnh hơn” – ông Nguyễn Anh Bằng nhận định.

Còn theo luật sư Phan Thị Thanh Hiền, Đoàn luật sư Hà Nội, việc cung cấp đầy đủ thông tin người gửi cũng như người nhận không chỉ có ý nghĩa đảm bảo an toàn, trách nhiệm cho các bên tham gia trong quá trình gửi - nhận hàng hóa, mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với công tác quản lý, truy xét đường đi của hàng hóa khi có vấn đề pháp lý. Nếu DN vận tải không thực hiện đúng quy định, sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Nhiều DN vận tải thẳng thắn thừa nhận, việc thu thập lưu giữ thông tin người gửi - nhận hàng hóa chưa được nhân viên lái phụ xe thực hiện tốt. Trước đây, đơn vị cũng chưa làm hết sức để thắt chặt khâu này. Với việc luật hóa yêu cầu cung cấp thông tin, DN vận tải sẽ phải chịu trách nhiệm, có thể bị xử phạt nên sẽ sát sao hơn, đồng thời cũng có cơ sở để trao đổi lại khi khách hàng thắc mắc.

Bến xe Mỹ Đình, Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Người dân lo ngại

Tuy nhiên, trái với những ý kiến đồng thuận của DN vận tải, nhiều người dân lại tỏ ra lo lắng. Ông Lê Hữu Công (phường Mộ Lao, Hà Đông) chia sẻ: “Cung cấp tên, số điện thoại, địa chỉ, làm rõ chi tiết hàng hóa là bình thường. Nhưng cung cấp cả số CMND/CCCD lại là vấn đề cần xem xét. Với loại giấy tờ cơ bản này, chủ hàng có thể bị lợi dụng vào những việc phi pháp khác”.

Kỹ sư công nghệ thông tin Lê Huy Hoàng cho biết, hiện thông tin cá nhân của người dân vẫn đang bị lộ, lọt, rao bán ở nhiều nơi theo cách này hay cách khác. Với mọi thông tin cụ thể, chính xác, đặc biệt là số CMND/CCCD, số điện thoại, tội phạm có thể lợi dụng để làm giả giấy tờ, tài khoản ngân hàng, xâm nhập vào các tài khoản cá nhân người dùng, gây nhiều hậu quả khó lường.

Tôi cực kỳ hiếm khi phải gửi hàng đi xa nhưng nếu chỉ qua một lần gửi mà mọi thông tin cá nhân của tôi bị lộ, lọt ra thì thật không đáng. Nếu có kẻ lợi dụng những thông tin đó gây phiền toái cho tôi thì ai chịu trách nhiệm? Lúc đó DN vận tải có chối bỏ vai trò của mình hay không? Cơ quan chức năng liệu có tìm ra được người làm lộ, lọt thông tin của tôi hay không?

Chị Nguyễn Thị Mai (phường Định Công, quận Hoàng Mai

Đại đa số người được hỏi đều cho rằng, việc cung cấp số CMND/CCCD là không cần thiết và không nên. Chỉ riêng việc cung cấp số điện thoại thôi đã đủ gây nhiều phiền phức cho khách hàng. Trên thực tế, rất nhiều người hiện vẫn phải nhận những cuộc gọi quảng cáo bất động sản, lừa đảo tài chính… mà không hiểu vì sao đối tượng gọi đến có số điện thoại của mình.

Nhân viên giao nhận hàng, lái phụ xe không phải là máy tính, khó có thể truy xuất thông tin bằng các phương pháp kỹ thuật. Nếu họ làm lộ thông tin khách hàng qua việc ghi chép, truyền miệng thì khả năng tìm ra và truy cứu là rất khó khăn.

Kỹ sư Lê Huy Hoàng chia sẻ, song song với việc yêu cầu người gửi hàng cung cấp đầy đủ thông tin, cơ quan chức năng cũng cần đưa ra những giải pháp quản lý hữu hiệu đối với việc lưu trữ, sử dụng thông tin khách hàng của DN vận tải.

“Cần quy định rõ những việc cần làm của DN vận tải để bảo mật thông tin hành khách, chịu hình thức xử lý như thế nào khi làm lộ, lọt thông tin. Có như vậy mới khiến người dân yên tâm, chấp hành quy định mới” – kỹ sư Lê Huy Hoàng nói.

Còn ông Lê Hữu Công thì kiến nghị: “Cần xem xét lại quy định người gửi hàng phải cung cấp cả số CMND/CCCD. Việc cung cấp họ tên, số điện thoại, địa chỉ, thông tin hàng hóa đã tương đối đầy đủ, đảm bảo đáp ứng các yêu cầu về pháp lý rồi”. Nhiều người dân cho biết, họ sẵn sàng mở hàng hóa để kiểm tra khi gửi hoặc kèm theo các giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ của hàng hóa để giúp DN vận tải yên tâm. Nhưng việc cung cấp số CMND/CCCD lại là việc đa số khách hàng không hề muốn.

Lo ngại của người dân không phải là không có cơ sở bởi thực tế thời gian qua, lực lượng công an cũng nhiều lần cảnh báo về việc tội phạm dùng thông tin cá nhân, hình ảnh CCCD/CMND của người dân để làm chuyện phạm pháp. Đồng thời khuyến cáo người dân tuyệt đối không cho người lạ mượn, chụp CCCD/CMND, không được cầm cố CCCD/CMND cho các cơ sở cầm đồ hoặc đối tượng cho vay tín dụng đen; không đăng tải, chia sẻ CCCD/CMND lên mạng xã hội...

Do đó, nếu quy định bắt buộc phải khai báo thông tin khi gửi hàng hóa qua xe kinh doanh vận tải, cần có biện pháp siết chặt bảo mật thông tin cá nhân cho khách hàng.

Quy định mới tại Nghị định 47/2022/NĐ-CP giúp người gửi, người nhận ngăn chặn được việc tội phạm lợi dụng sự lỏng lẻo của hình thức gửi hàng hóa bằng xe khách để vận chuyển, buôn bán hàng quốc cấm.

Tuy nhiên, Nghị định 47/2022/NĐ-CP lại không có nội dung nào quy định về việc bảo mật thông tin cá nhân trong trường hợp này, do đó các đơn vị vận chuyển, khi nhận thông tin từ người gửi hàng phải tuyệt đối bảo mật thông tin của khách hàng, không được phép chia sẻ thông tin khách hàng cho bên thứ ba trừ trường hợp luật có quy định.

Khoản 1 Điều 38 Bộ luật Dân sự quy định Quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình như sau: “Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ”.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Kết Nối

Nguồn kinhtedothi