Trung tâm Giám sát, điều hành kinh tế, xã hội tập trung tỉnh. Ảnh: Tâm Giang

Khoảng cách chỉ số PAPI có xu hướng thu hẹp

Từ tổng hợp PAPI 2023 cho thấy, nhìn chung, chất lượng quản trị và hành chính công tại các tỉnh, thành phố phía Bắc và miền Trung có xu hướng được người dân đánh giá cao hơn so với các tỉnh, thành khu vực phía Nam.

Khoảng cách chỉ số PAPI giữa các tỉnh, thành phố có xu hướng thu hẹp; mức chênh lệch chỉ số PAPI 2023 tổng hợp giữa điểm thấp nhất (38,97 điểm) và điểm cao nhất (46,04 điểm) là khoảng 7,07 điểm, nhỏ hơn khoảng cách này của chỉ số PAPI 2021 và 2022. Điểm số các chỉ số nội dung PAPI 2023 có xu hướng hội tụ hơn, vì vậy, chính quyền các tỉnh, thành phố không nên coi trọng điểm số tổng hợp chung mà cần xem xét kết quả ở các chỉ số, chỉ tiêu cụ thể.

Những tỉnh, thành phố có sự cải thiện trong chỉ số nội dung thành phần đều là những địa phương đã quan tâm đổi mới những lĩnh vực yếu kém mà PAPI đã giúp chỉ ra trong những năm trước.

So sánh kết quả khảo sát PAPI năm 2023 với năm 2021 và năm 2022 cho thấy, nhìn chung, hiệu quả kiểm soát tham nhũng trong khu vực công và hiệu quả quản trị điện tử được cải thiện. Ngược lại, hiệu quả thực hiện công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương có xu hướng giảm sút. Năm chỉ số nội dung còn lại, gồm: “Tham gia của người dân ở cấp cơ sở”, “Trách nhiệm giải trình với người dân”, “Thủ tục hành chính công”, “Cung ứng dịch vụ công” và “Quản trị môi trường” cho thấy hiệu quả thực hiện công vụ ở những lĩnh vực này ít thay đổi so với hai năm trước.

Theo Báo cáo PAPI 2023, đứng đầu bảng xếp hạng năm nay là tỉnh Thừa Thiên Huế với 46,04 điểm; Đăk Nông xếp cuối bảng với 38,97 điểm. Hai tỉnh Bình Dương và Quảng Ninh không có dữ liệu. 

Tỉnh Tây Ninh đạt 39,2364 điểm, thấp hơn mức điểm trung vị 42,3265, là một trong những tỉnh thuộc nhóm cuối bảng xếp hạng. Trong 8 chỉ số nội dung thành phần được khảo sát, đánh giá, “Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công” có điểm cao hơn mức điểm trung vị năm 2023; chỉ số nội dung “Quản trị điện tử” tuy thấp hơn điểm trung vị năm 2023 nhưng đây là chỉ số duy nhất có sự cải thiện so với năm 2021 (5,95 điểm).

Một thông tin đáng chú ý, Báo cáo PAPI 2023 nêu thực trạng việc phải đưa “lót tay” khi làm thủ tục cấp mới hoặc cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn còn là một tập quán phổ biến ở tất cả các tỉnh, thành phố. Tỷ lệ người làm thủ tục hành chính xin cấp mới hoặc cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã phải chi “lót tay” dao động từ 19% đến 81% ở 61 tỉnh, thành phố, trong đó, Tây Ninh là địa phương có tỷ lệ thấp nhất và Lâm Đồng là địa phương có tỷ lệ cao nhất năm 2023.

Điều này cũng tương thích với mức độ đánh giá tích cực của nội dung thành phần “Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công” trong PAPI 2023 của Tây Ninh và những nỗ lực của cấp uỷ, chính quyền các cấp tỉnh Tây Ninh trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, nhất là “tham nhũng vặt”.

Đói nghèo, việc làm và tăng trưởng kinh tế: 3 vấn đề người dân quan ngại nhất

Kể từ năm 2015, khảo sát PAPI nêu một câu hỏi mở để người trả lời đề xuất ba vấn đề hệ trọng nhất của đất nước và địa phương mà Nhà nước cần tập trung ưu tiên giải quyết trong năm tiếp theo. Câu hỏi này giúp các nhà hoạch định chính sách xác định đâu là những vấn đề người dân quan ngại nhất để có hành động khắc phục phù hợp, kịp thời.

Kết quả phân tích dữ liệu PAPI 2023 cho thấy, đói nghèo, việc làm và tăng trưởng kinh tế là ba vấn đề người dân quan ngại nhất. Điều này phản ánh những thách thức về kinh tế và việc làm mà Việt Nam đã phải đối mặt trong năm 2023.

Theo Báo cáo PAPI 2023, trong số 10 vấn đề dẫn đầu tổng hợp từ hơn 40 vấn đề người dân nêu lên, đói nghèo được 22,39% số người dân lựa chọn, trong khi việc làm là mối quan tâm lớn nhất của 12,79% số người trả lời. Tăng trưởng kinh tế đứng thứ ba với 9,2% người dân đề cập. Tiếp theo là dịch vụ công (gồm đường sá và giáo dục) với tỷ lệ người dân lựa chọn lần lượt là 6,85% và 6,38%. Tham nhũng đứng thứ sáu với 5,25%. Mối lo ngại về ô nhiễm môi trường không còn nằm trong nhóm 10 vấn đề hệ trọng nhất năm 2023.

PAPI là khảo sát xã hội học lớn nhất Việt Nam, tập trung phản ánh cảm nhận, trải nghiệm, ý kiến và kỳ vọng của người dân Việt Nam về hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật của Nhà nước, quản trị địa phương và cung ứng dịch vụ công của chính quyền các cấp. Khảo sát PAPI năm 2023 đạt số lượng phỏng vấn trực tiếp ở mức kỷ lục- trên 19.500 người dân là cử tri trên phạm vi toàn quốc (trong đó, 52,2% là nữ, 5,6% người tạm trú).

Các đơn vị thực hiện Báo cáo PAPI 2023 cũng cho rằng, mỗi tỉnh/thành phố ở Việt Nam có đặc điểm kinh tế - xã hội, nhân chủng học và địa lý riêng, vì vậy, Báo cáo PAPI không coi trọng việc xếp hạng và so sánh các tỉnh/thành phố với nhau. Việc phân theo bốn nhóm (cao, trung bình - cao, trung bình - thấp và thấp) chỉ mang ý nghĩa tương đối, không mang giá trị tuyệt đối; do đó, các chính quyền các tỉnh/thành phố không nên quá coi trọng tỉnh/thành phố mình thuộc nhóm nào.

Thay vào đó, chính quyền các cấp và người đứng đầu các cơ quan, ban, ngành địa phương cần quan tâm đến những chuyển biến qua các năm trong hiệu quả quản trị và hành chính công của chính tỉnh/thành phố mình thông qua các chỉ tiêu cụ thể cấu thành chỉ số PAPI.

Phương Thuý