Rác thải sinh hoạt được đưa về nhà máy phải thực hiện phân loại rác thải trên dây chuyền phân loại, tốn kém chi phí, thời gian (ảnh: dây chuyền phân loại rác thải tại Công ty Môi trường xanh Huê Phương)

Thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt hiện nay còn nhiều bất cập, đặc biệt là ở khu vực đô thị. Chất thải rắn cồng kềnh là vật dụng thải bỏ có kích thước lớn (như tủ, giường, nệm, bàn, ghế hoặc các vật dụng tương tự khác) nhưng chưa có cơ chế thu gom, người dân mang đi vứt bừa bãi ở khu vực đất trống, gây ô nhiễm, mất mỹ quan đô thị.

Phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn là góp phần bảo vệ môi trường

Hiện UBND các huyện, thị xã, thành phố hợp đồng với các đơn vị chức năng thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải sinh hoạt. Tuy nhiên, việc ký kết hợp đồng còn nhiều khó khăn trong lựa chọn đơn vị có năng lực để đấu thầu thực hiện công tác thu gom, vận chuyển rác sinh hoạt đến nơi xử lý; công tác tuyên truyền, vận động người dân phân loại rác tại nguồn, đăng ký thu gom rác thải sinh hoạt. Khó khăn, vướng mắc lớn nhất hiện nay chính là vấn đề tư duy và nhận thức của mỗi người dân, đòi hỏi có sự thay đổi về hành động, tạo thói quen phân loại rác tại nguồn.

Phân loại rác tại nguồn là một chủ trương hoàn toàn đúng đắn bởi rác thải nếu chỉ chôn lấp thông thường sẽ gây rất nhiều lãng phí như: tốn diện tích lớn cho việc xây dựng, chi phí vận hành các bãi chôn lấp; nguy cơ gây ô nhiễm môi trường...

Ngoài ra, các nguồn nguyên liệu có thể tái chế như: rác hữu cơ, giấy, nhựa, kim loại… cũng bị vùi chôn trong đất mà theo tính toán phải mất hàng trăm năm sau mới có thể phân huỷ. Trong khi đó, việc tái chế rác thải không chỉ có ý nghĩa về mặt môi trường mà còn đem lại lợi ích về kinh tế.

Đặc biệt, với lượng hữu cơ lớn trong rác thải sinh hoạt (ước tính khoảng 50 - 70%), đây sẽ là nguồn nguyên liệu dồi dào để sản xuất phân vi sinh, một loại phân rất tốt cho cây trồng và thân thiện với môi trường.

Trong khi đó, thói quen của nhiều người dân là tất cả các loại rác - bao gồm thực phẩm thừa, vật dụng hỏng… đều được bỏ chung một túi/ thùng rác mà không cần biết trong số rác thải sinh hoạt hằng ngày cũng có những loại rác có thể đưa vào tái chế và phục vụ cho cuộc sống con người.

Vì vậy, công tác phân loại rác thải tại nguồn là việc làm hết sức cần thiết, góp phần giảm tải trọng chất thải rắn đổ về các khu tập trung chôn lấp rác và chúng ta có thể thu được nguồn lợi kinh tế lớn từ các rác thải có thể tái chế và tái sử dụng được.

Tuy nhiên, việc phân loại rác thải tại nguồn hiện nay chỉ mới dừng ở tuyên truyền, vận động mà chưa có sự theo sát hướng dẫn, kiểm tra cũng như chế tài xử lý của địa phương và ngành chức năng, do đó, các hộ gia đình chưa hoàn toàn chủ động trong việc phân loại, đăng ký thu gom và xử lý rác.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 2 nhà máy xử lý rác sinh hoạt gồm: nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt tại ấp Thạnh Lợi, xã Tân Hưng, huyện Tân Châu của Công ty cổ phần Công nghệ môi trường Tây Ninh, công suất 300 tấn/ngày; Nhà máy xử lý rác của Công ty TNHH MTV Môi trường xanh Huê Phương VN có công suất 200 tấn/ngày.

Dây chuyền sản xuất gạch block từ tận dụng tro xỉ, bùn thải công nghiệp không nguy hại tại Công ty Môi trường xanh Huê Phương.

Theo UBND tỉnh, trong thời gian tới cần tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức cho toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và cộng đồng dân cư; công khai minh bạch thông tin, tham vấn về bảo vệ môi trường đối với các dự án đầu tư, phát huy vai trò của cộng đồng dân cư trong các hoạt động bảo vệ môi trường nhằm khẳng định vị trí, vai trò ngày càng quan trọng của cộng đồng dân cư trong công tác bảo vệ môi trường cũng như thực hiện một trong những mục tiêu xuyên suốt là bảo vệ sức khoẻ người dân, bảo đảm người dân được sống trong môi trường trong lành.

UBND tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà máy xử lý rác tại xã Long Phước, huyện Bến Cầu của Công ty CP xử lý chất thải Tây Ninh để đưa vào hoạt động.

Biến rác thải thành những sản phẩm có ích

Vừa qua, tại kỳ họp HĐND tỉnh, khi trả lời kiến nghị cử tri về rác thải sinh hoạt (rác thải hữu cơ và chất thải rắn sinh hoạt), đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, sắp tới, Công ty Môi trường xanh Huê Phương (xã Thạnh Đức, huyện Gò Dầu) hỗ trợ Công ty cổ phần Công nghệ môi trường Tây Ninh tiếp nhận 70 tấn rác thải sinh hoạt/ngày của thị xã Hoà Thành, giúp tiết kiệm chi phí thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt đến nhà máy xử lý. Phía công ty cho biết, công suất thiết kế của nhà máy là 200 tấn/ngày. Sau khi tiếp nhận thêm 70 tấn rác thải sinh hoạt của thị xã Hoà Thành, công ty đã hoạt động hết công suất thiết kế.

Gạch block thành phẩm được sản xuất từ nguyên liệu tro xỉ, bùn công nghiệp của Công ty Môi trường xanh Huê Phương.

Riêng vấn đề phân loại rác thải tại nguồn, gần như rác thải được đưa về nhà máy phải đưa vào dây chuyền phân loại nên rất tốn kém thời gian và chi phí. Tuy nhiên, rác thải sinh hoạt không phải là bỏ đi, không có giá trị sử dụng mà được tận dụng tối đa để tái chế các sản phẩm khác nhau. Ví dụ, đối với rác thải hữu cơ, nhà máy đưa vào sản xuất làm phân vi sinh hữu cơ. Sản phẩm hiện đang đợi cơ quan có thẩm quyền kiểm tra chất lượng để cấp phép lưu hành trong thời gian tới.

 Riêng các sản phẩm chất thải sinh hoạt rắn như nhựa sẽ được tái chế thành hạt nhựa bán cho các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm nhựa; tro, xỉ phế thải từ rác, bùn thải công nghiệp không nguy hại để sản xuất gạch block góp phần bảo vệ môi trường. Thời gian qua, nhà máy sản xuất loại gạch block với giá thành cạnh tranh, được cơ quan có chức năng cấp giấy chứng nhận hợp quy, Sở Xây dựng có thông báo công bố gạch block của nhà máy sản xuất đạt tiêu chuẩn hợp quy.

Hiện nay, nhu cầu sử dụng gạch block có xu hướng tăng nhưng mẫu quy cách mà nhà máy sản xuất không phù hợp với yêu cầu về kích cỡ của thị trường xây dựng trong tỉnh. Phía nhà máy cho biết, trong thời gian tới sẽ đầu tư dây chuyền hiện đại để sản xuất gạch block với mẫu mã đa dạng, giá cả cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong tỉnh.

Thiên Tâm