Tình hình tội phạm trên không gian mạng đang ngày càng trở nên phức tạp, một trong những thách thức an ninh phi truyền thống mà các nước trên thế giới phải đối mặt. Người dân cần nêu cao tinh thần cảnh giác, tự trang bị cho mình những kiến thức cần thiết khi tham gia mạng xã hội để không trở thành nạn nhân của tội phạm trên không gian mạng.

Tổ chức cuộc thi xây dựng tiểu phẩm về an ninh mạng.

Tội phạm sử dụng công nghệ cao đã triệt để khai thác tính ẩn danh trên không gian mạng, dùng những thủ đoạn tinh vi kết hợp với phương tiện kỹ thuật, phần mềm chuyên dụng để che giấu danh tính, xoá dấu vết. Thực trạng trên cho thấy, việc trang bị kiến thức cho người dân để tự bảo vệ bản thân là rất quan trọng. Song song đó, các cơ quan chức năng cần tiếp tục đẩy mạnh công tác đấu tranh quyết liệt với loại tội phạm này.

“Kích hoạt” khả năng tự đề kháng của mỗi người

Chị Trịnh Thị Như Trang- Phó Bí thư Tỉnh đoàn cho biết, trong thời đại công nghệ 4.0 phát triển bùng nổ như hiện nay, mọi người được tiếp cận với internet từ sớm và rất thành thạo trong việc sử dụng các thiết bị công nghệ.

Dù mang lại nhiều lợi ích như mở ra tài nguyên học tập phong phú, giúp dễ dàng kết nối, trao đổi với bạn bè, nhưng mặt khác internet cũng ẩn chứa nhiều mối nguy hại, gây ảnh hưởng trực tiếp, để lại những hệ luỵ không nhỏ.

“Với thực trạng mất an toàn thông tin mạng hiện nay, đặc biệt trong đối tượng học sinh, sinh viên, mọi người cần chủ động bảo vệ dữ liệu, thông tin cá nhân; thận trọng với các đường liên kết lạ; tăng độ an toàn, bảo mật cho mật khẩu; tránh sử dụng wifi công cộng; cẩn trọng với các cuộc gọi hoặc tin nhắn yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tích cực trang bị kiến thức về an toàn thông tin mạng để không trở thành nạn nhân của các trò lừa đảo trực tuyến” - Phó Bí thư Tỉnh đoàn chia sẻ.

Để nâng cao “sức đề kháng”, kỹ năng an toàn trên không gian mạng cho đoàn viên, thanh niên, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn sẽ tiếp tục đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, giáo dục, đăng tải và cập nhật các nội dung liên quan đến kỹ năng an toàn trên không gian mạng thông qua hình thức xây dựng các ấn phẩm như: infographic, hình ảnh, clip ngắn, phóng sự… đăng tải rộng rãi trên các phương tiện truyền thông xã hội do Đoàn quản lý (website, fanpage, Youtube, Zalo, Tiktok…); triển khai hiệu quả chương trình “Tuổi trẻ Tây Ninh tham gia xây dựng, bảo vệ biên cương văn hoá tư tưởng trên không gian mạng” gắn với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch.

Ban Thường vụ Tỉnh đoàn tiếp tục tổ chức các cuộc thi kiến thức an toàn trên không gian mạng, trò chơi, mô phỏng tình huống thực tế, sân chơi pháp luật hay các buổi hội nghị tập huấn, toạ đàm, diễn đàn trực tiếp hoặc trực tuyến về an toàn trên không gian mạng.

Đơn vị tiếp tục đẩy mạnh, phát huy vai trò của thanh niên trong mô hình “Mỗi đoàn viên, thanh niên là một chiến sĩ áo xanh trên không gian mạng”, duy trì đăng tải “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp”, phát huy vai trò tiên phong của thanh niên, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, rèn luyện đạo đức và bản lĩnh để vừa có sức “đề kháng”, “tự miễn dịch” trước các thông tin, vừa tham gia đấu tranh phản bác tin giả, tin xấu độc trên không gian mạng.

Theo Công an Tây Ninh, để đấu tranh, ngăn chặn tội phạm trên không gian mạng, cấp uỷ, chính quyền các cấp và cơ quan chức năng cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ hiểu rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của không gian mạng đối với sự phát triển của cá nhân, cộng đồng, quốc gia; đồng thời, cũng nhận biết rõ những nguy cơ, thách thức hiện hữu từ không gian mạng, nhất là âm mưu, hoạt động “diễn biến hoà bình”, nguy cơ chiến tranh mạng, thủ đoạn hoạt động của tội phạm mạng...

Các cơ quan chức năng tiếp tục phổ biến sâu rộng về những hành vi bị cấm trong Luật An ninh mạng, nhất là hành vi sử dụng không gian mạng để tuyên truyền chống phá Đảng, Nhà nước; xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc; hành vi tấn công mạng, khủng bố mạng, gián điệp mạng, tội phạm mạng; lợi dụng hoặc lạm dụng hoạt động bảo vệ an ninh mạng để xâm phạm chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc để trục lợi.

“Mỗi người dân cần nâng cao cảnh giác, chung tay cùng chính quyền và lực lượng chức năng bảo vệ an ninh mạng, góp phần giữ vững an ninh, trật tự trên địa bàn tỉnh”- Thượng tá Phạm Bảo Thịnh- Phó trưởng Phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao chia sẻ.

Hướng đến môi trường mạng lành mạnh

Luật sư Trần Thị Hạnh thuộc Đoàn Luật sư tỉnh Tây Ninh cho biết, trong bối cảnh lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi, phổ biến, Chính phủ ban hành Nghị định số 147/2024/NĐ-CP ngày 9.11.2024 về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý quản lý viễn thông và an ninh mạng. Nghị định số 147/2024/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ trở thành công cụ hữu hiệu để ngăn chặn vi phạm trên không gian mạng, bảo đảm sự minh bạch và tính chính danh của các hoạt động trực tuyến.

Theo luật sư Trần Thị Hạnh, một trong những điểm nổi bật nhất của Nghị định số 147/2024/NĐ-CP là quy định bắt buộc người dùng mạng xã hội phải xác thực tài khoản bằng số điện thoại di động hoặc số định danh cá nhân. Chỉ những tài khoản đã xác thực mới được phép đăng tải nội dung, bình luận, chia sẻ hoặc thực hiện livestream.

Mục tiêu của quy định này là nâng cao tính minh bạch, hạn chế tình trạng tài khoản ảo gây rối trật tự trên mạng, góp phần ngăn chặn hành vi sai phạm như lừa đảo trực tuyến, phát tán thông tin sai sự thật.

Nghị định mới cũng đã bổ sung một số quy định về quản lý trang thông tin điện tử và mạng xã hội trong nước. Các trang thông tin điện tử tổng hợp không được phép sử dụng tên miền hoặc tên gọi gây nhầm lẫn với cơ quan báo chí, cũng như không được sử dụng từ ngữ như “báo”, “tạp chí”, “tin tức”.

Nội dung dẫn lại chỉ được phát hành theo đúng thời gian trong thoả thuận (bằng văn bản) giữa cơ quan báo chí và trang thông tin điện tử tổng hợp nhưng không sớm hơn 1 giờ tính từ thời điểm phát hành nội dung nguồn; nội dung dẫn lại phải gỡ ngay sau khi nội dung nguồn bị gỡ (không chậm hơn 3 giờ sau khi nội dung nguồn bị gỡ). Các trang thông tin điện tử muốn sản xuất nội dung liên kết phải có văn bản thoả thuận với cơ quan báo chí.

Các mạng xã hội đã được cấp phép mới được cung cấp livestream hoặc hoạt động phát sinh doanh thu. Mạng xã hội có giấy phép phải báo cáo về tổng số lượt truy cập và người sử dụng thường xuyên theo tháng.

Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ gắn công cụ để quản lý thông tin trang thông tin điện tử tổng hợp và đo lượng truy cập các mạng xã hội đã thông báo, cấp phép; thống kê và có văn bản thông báo cho các mạng xã hội đạt mức lượng truy cập lớn thực hiện thủ tục cấp phép theo quy định.

Nghị định số 147/2024/NĐ-CP cũng quy định chi tiết về trách nhiệm của người sử dụng. Người dùng phải chịu trách nhiệm về nội dung do mình cung cấp, lưu trữ, truyền đưa, chia sẻ trên mạng; tuân thủ quy định pháp luật chuyên ngành khi cung cấp dịch vụ chuyên ngành trên mạng xã hội.

Các chủ kênh, tài khoản, nhóm cộng đồng, trang cộng đồng (fanpage) trên mạng xã hội tại Việt Nam không đặt tên kênh, tài khoản, nhóm giống hoặc trùng với cơ quan báo chí hoặc gây nhầm lẫn cơ quan báo chí.

Chủ kênh, tài khoản, nhóm cộng đồng, trang cộng đồng có trách nhiệm tạm khoá, gỡ bỏ thông tin vi phạm, ảnh hưởng đến quyền lợi của tổ chức, cá nhân khác chậm nhất 48 giờ khi có yêu cầu từ người sử dụng mạng xã hội hoặc chậm nhất không quá 24 giờ khi nhận được yêu cầu từ cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền.

Theo quy định mới, chủ kênh, tài khoản, nhóm cộng đồng, trang cộng đồng không lợi dụng để sản xuất nội dung dưới hình thức phóng sự, điều tra, phỏng vấn báo chí, khi livestream phải tuân thủ quy định tại Nghị định số 147/2024/NĐ-CP và quy định chuyên ngành về thuế, hoạt động thanh toán.

“Với Nghị định 147/2024/NĐ-CP, Việt Nam đang cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong việc giải quyết các thách thức của thời đại số. Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng, việc quản lý chặt chẽ và thúc đẩy tính chính danh trên không gian mạng là điều kiện tiên quyết để Việt Nam tiếp tục vươn xa, trở thành quốc gia số hoá hàng đầu khu vực”- luật sư Trần Thị Hạnh cho biết.

Với những giải pháp quyết liệt và tinh thần quyết tâm cao độ của các cơ quan chức năng, hy vọng rằng thực trạng tội phạm sử dụng công nghệ cao sẽ được kéo giảm, không còn tình trạng lừa đảo trên không gian mạng, hạn chế hành vi lan truyền tin giả, tin độc hại, xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh và đánh tin cậy hơn.

An Đông - Thiên Di