Sau gần nửa thế kỷ với khát vọng đổi thay miền đất trắng, Tây Ninh đã tạo nên một kỳ tích với quyết sách táo bạo mang đậm dấu ấn “Ý Đảng, lòng dân” - giữ nguồn nước cho tương lai. Việc xây dựng hồ Dầu Tiếng, công trình thuỷ lợi nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á, cùng hệ thống kênh thuỷ lợi nội đồng phụ trợ đã mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành nông nghiệp Tây Ninh.

Công trình thuỷ lợi nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á - hồ Dầu Tiếng tạo điều kiện lý tưởng để Tây Ninh phát triển đa mục tiêu.

Nguồn nước sạch được dẫn đến tận những cánh đồng khô cằn, biến chúng thành những mảnh đất trù phú, đầy tiềm năng. Từ nền tảng đó, Tây Ninh trở thành điểm đến hấp dẫn của nhiều dự án nông nghiệp công nghệ cao quy mô lớn, thu hút sự quan tâm của những “cánh chim đại bàng” trong và ngoài nước.

Đây chính là cú hích mang tính bước ngoặt, đưa nông nghiệp Tây Ninh vươn mình mạnh mẽ, khẳng định vị thế trên bản đồ nông nghiệp Việt Nam và khu vực.

Tây Ninh hiện có 4 hồ chứa nước (Dầu Tiếng, Tha La, Nước Trong 1, Nước Trong 2), 10 trạm bơm điện, 1.759 tuyến kênh tưới, 365 tuyến kênh tiêu và 24 tuyến đê bao… phục vụ cấp nước tưới sản xuất nông nghiệp cho 150.270 ha/3 vụ (khoảng 75% diện tích sản xuất nông nghiệp tại tỉnh).

Hồ Dầu Tiếng, hồ nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á với diện tích mặt nước 27km2, dung tích 1,58 tỷ mét khối nước. Đây là công trình đặc biệt quan trọng về an ninh quốc gia, trải dài qua ba tỉnh Tây Ninh, Bình Dương, và Bình Phước.

Được khởi công ngày 29.4.1981 tại Tây Ninh, công trình này là quyết sách táo bạo của Trung ương, dù còn nhiều ý kiến trái chiều thời điểm đó. Với nguồn vốn vay 100 triệu USD từ Ngân hàng Thế giới cùng hàng trăm ngàn người lao động từ khắp cả nước, công trình đã đào đắp gần 12 triệu mét khối đất.

Khi dòng nước đầu tiên đổ vào hồ, niềm tin của người dân bùng lên, đánh dấu bước ngoặt cho nông nghiệp Tây Ninh, đưa vùng đất này trở thành trung tâm nông nghiệp trù phú của Đông Nam bộ.

Nhờ có nguồn nước thuận lợi, nông dân huyện biên giới Châu Thành, Bến Cầu tăng vụ, nâng cao năng suất cây trồng.

Đến nay, hồ Dầu Tiếng - Phước Hoà không chỉ là công trình thuỷ lợi quan trọng mà còn được thiết kế khai thác đa mục tiêu. Theo ông Trần Quang Hùng - Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác thuỷ lợi miền Nam, hồ cấp nước tưới cho hơn 104.800 ha đất nông nghiệp và cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất cho Tây Ninh, Bình Dương, Bình Phước, TP. Hồ Chí Minh và Long An.

Ngoài ra, hồ còn đẩy mặn, hỗ trợ nguồn nước tưới cho hơn 61.000 ha ven sông Sài Gòn và Vàm Cỏ Đông, cắt giảm lũ, phát triển thuỷ sản, khai thác khoáng sản, phát điện (20,5 MW) và phát triển điện mặt trời với công suất 610 MW, góp phần đa dạng hoá kinh tế vùng.

Từ khi có nguồn nước hồ Dầu Tiếng, tỉnh đã phát triển hệ thống thuỷ lợi hoàn thiện, được đánh giá là lớn nhất cả nước, với tổng chiều dài các tuyến kênh trên 2.000 km, bảo đảm nước tưới quanh năm cho sản xuất nông nghiệp.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Đình Xuân, khu vực phía Tây sông Vàm Cỏ Đông, bao gồm các huyện biên giới Châu Thành và Bến Cầu, từng đối mặt với tình trạng thiếu nước nghiêm trọng vào mùa khô, khiến nông nghiệp và đời sống người dân phụ thuộc hoàn toàn vào thuỷ triều hoặc nguồn nước tự nhiên.

Tuy nhiên, từ cuối năm 2022, khi giai đoạn I của Dự án tưới tiêu khu vực phía Tây sông Vàm Cỏ Đông hoàn thành, nguồn nước từ hồ Dầu Tiếng đã được đưa về vùng này, giải hạn cho 16.953 ha đất nông nghiệp.

Dự án thuỷ lợi dài 117,8 km với tổng vốn hơn 1.200 tỷ đồng không chỉ giúp tăng số vụ canh tác, chuyển đổi cơ cấu cây trồng giá trị cao, mà còn cải thiện đáng kể đời sống người dân. Giai đoạn II của dự án, với kinh phí khoảng 600 tỷ đồng, hiện đang được triển khai để tiếp tục mở rộng hiệu quả tưới tiêu.

Việc giải quyết tốt nguồn nước đã biến Tây Ninh thành điểm đến hấp dẫn cho hàng loạt dự án nông nghiệp công nghệ cao, đặc biệt thu hút những “đại bàng” (tập đoàn kinh tế) ngành chăn nuôi.

Nổi bật là Tập đoàn De Heus (Hà Lan) và Tập đoàn Hùng Nhơn với chuỗi tổ hợp khu nông nghiệp công nghệ cao DHN Tây Ninh, gồm 7 dự án từ trang trại con giống, trang trại gà thịt xuất khẩu đến nhà máy chế biến thực phẩm, tổng vốn đầu tư lên đến 2.500 tỷ đồng.

Các dự án này không chỉ thúc đẩy nông nghiệp bền vững mà còn góp phần xây dựng nền kinh tế xanh, tuần hoàn, tạo đà phát triển mạnh mẽ cho Tây Ninh.

Ông Gabor Fluit- Tổng Giám đốc Tập đoàn De Heus toàn cầu cho rằng, với dư địa lớn, nguồn tài nguyên nước dồi dào, cùng cách làm bài bản của Tây Ninh đã mang đến những cơ hội đầu tư hấp dẫn vào các dự án phát triển nông nghiệp, đặc biệt là ngành chăn nuôi, chế biến thực phẩm sản xuất quy mô lớn, trong đó có De Heus.

Trong khi đó, ông Vũ Mạnh Hùng- Chủ tịch Tập đoàn Hùng Nhơn nhấn mạnh, đơn vị này sẽ cùng các thành viên xây dựng chuỗi liên kết gồm: DHN, Bel Gà, Green Chicken, Visakan, Big Duchtman, Bio Agritech HN tạo chuỗi giá trị khép kín “từ nông trại tới bàn ăn”. Chuỗi giá trị này sẽ mang lại giá trị doanh thu 5 tỷ USD vào năm 2030, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, nâng cao vị thế của nông nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, theo chuỗi giá trị là định hướng phát triển ưu tiên, là một bước đột phá chiến lược của tỉnh Tây Ninh. Với nỗ lực lớn, quyết tâm cao, những năm qua, nông nghiệp Tây Ninh đã có bước phát triển và gặt hái được những kết quả đáng khích lệ, nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo đã được phát huy và nhân rộng.

Đặc biệt, tỉnh đã và đang thu hút được các nhà đầu tư tâm huyết, trách nhiệm trong lĩnh vực nông nghiệp, từ đó giúp dẫn dắt, kết nối với người nông dân nhằm tạo chuỗi giá trị hướng đến xuất khẩu.

Phan Dương