Địa chính trị, địa kinh tế, địa quốc phòng, địa văn hoá… làm nên địa chiến lược phát triển toàn diện đất nước Việt Nam: vị thế, sức mạnh, uy tín và sự ảnh hưởng Việt Nam trong khu vực và trên trường quốc tế. Trong thế giới đầy biến ảo khôn lường, không có sự độc lập và hùng cường, càng không thể nói tới hạnh phúc vô giá của nhân dân.

Đó là hoài bão trọng đại, một sự nghiệp vẻ vang, một động lực to lớn nhưng vô cùng khó khăn, gian khổ và cả sự hy sinh, nhưng sẽ làm nên vị thế, sức mạnh và uy tín của nước Việt Nam, nguồn sinh lực vô biên, tiềm tàng bên trong bảo đảm sự trường tồn của dân tộc ta trong thế giới ngày nay.

Những thách thức này càng đòi hỏi phải lựa chọn cho mình con đường riêng ngắn nhất, chủ động tiếp biến và nắm lấy văn minh nhân loại trên các phương diện, đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế và hội nhập, thật sự có ý nghĩa quyết định thành bại.

Thách thức và đòi hỏi cấp bách

Sau 40 năm đổi mới, dù với những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử nhưng phải thừa nhận rằng, chưa tương xứng với tiềm năng, thực lực của đất nước; tốc độ, khoảng cách và thực lực phát triển so với các nước vẫn còn rất xa.

Nếu nhìn hẹp trong khu vực, từ thời điểm này, Việt Nam phải cần 10 năm để đuổi kịp Indonesia, cần 14 năm để bắt kịp Thái Lan, cần 62 năm để đuổi kịp Malaysia và phải tới 114 năm sau mới kịp Singapore, nếu tốc độ phát triển như hiện nay. Đất nước không thể không chuyển mình mạnh mẽ, nếu không muốn tụt hậu xa hơn so với các nước khu vực và thế giới hoặc rơi vào cạm bẫy thu nhập trung bình hoặc lẽo đẽo theo sau người khác.

Đó là thách thức tồn vong phải được hoá giải bằng danh dự, phẩm giá, sức mạnh, uy tín và khí phách của dân tộc Việt Nam, dưới ngọn cờ của Đảng: Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Trong tầm nhìn năm 2045, đất nước đòi hỏi cấp bách sửa sang không chỉ tầm nhìn viễn kiến về thế giới với hai mặt sáng tối, về nền móng căn bản, kế sách lâu dài của quốc gia mà cả về cơ chế phát triển không thể giống trước, hành động một cách quyền biến nhưng không phiêu lưu, cẩn trọng nhưng không trì trệ, mạnh mẽ nhưng không manh động, càng không bao giờ sợ hãi…

Nó đòi hỏi tiếp tục đổi mới không chỉ tư duy mang tầm chiến lược, kiến tạo vị thế mới, quyết sách chính trị ngang tầm, tìm tòi động lực toàn diện, chuẩn bị lực lượng toàn vẹn và đủ mạnh, đổi mới phương thức hành động vừa phù hợp vừa khác biệt với thế giới, ngõ hầu nhịp bước cùng nhân loại.      

Đó là hệ thách thức từ ngoài song hành với thách thức bên trong đối với tương lai kỷ nguyên mới Việt Nam.

Lịch sử đang thách thức và hối thúc Việt Nam trỗi dậy!

Hoặc thúc thủ và tụt hậu hoặc hành động để tiến lên!    

Chúng ta không thể không chuẩn bị tầm nhìn và thực lực, tư tưởng và tâm lý, năm 2026 tiến vào kỷ nguyên mới. Thay mặt Trung ương Đảng và đất nước, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm yêu cầu: “Tìm con đường ngắn nhất đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới”. (1)

Không có lựa chọn nào khác!

Trên nền tảng căn bản năm 2024, trước thềm Đại hội thứ XIV của Đảng - năm 2025 là năm ngưỡng cửa để dân tộc vững vàng bước vào kỷ nguyên mới. Đây là thời kỳ mới của công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ thách thức mọi giới hạn phát triển bằng tầm viễn kiến chiến lược mới, với nghệ thuật xử lý thời cơ; bằng cải cách hệ thống bộ máy và vận hành bằng cơ chế phù hợp, trung tâm là kiểm soát và cân bằng quyền lực thông qua hệ thể chế đồng bộ, phù hợp và hiệu quả ở tất cả các phương diện (chính trị, kinh tế, xã hội…), đối với mọi tổ chức của hệ thống chính trị (Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể), ở mọi quy mô, cấp độ và mỗi con người; bằng phương thức mới tập hợp lực lượng đông đảo; bằng động lực phát triển mới với hệ chính sách thực thi tổng thể, phù hợp, thống nhất, đồng bộ và đủ mạnh… nhằm tạo ra tốc độ phát triển vượt bậc và toàn diện với quy mô và chất lượng mới, trong sự phát triển của thế giới, tầm nhìn năm 2045.

Hợp quy luật nhưng phải hợp lòng dân

Không có nhân dân không thành dân tộc!

Không có dân tộc không thành đất nước!

Không một cuộc vận động chính trị nào thành công khi thiếu lực lượng nhân dân tham gia.

Nắm lấy quy luật và giữ vững lòng dân chính là sự bảo đảm phù hợp giữa cái khách quan và cái chủ quan là nguồn gốc thành công trong phát triển của bất cứ quốc gia dân tộc nào.    

Đó là tính quy luật phát triển mấy ngàn năm qua của lịch sử Việt Nam.

Ngay từ khi thành đất nước, dân tộc Việt Nam nối đời giữ gìn nền độc lập, chủ quyền dân tộc, lấy quyền lợi của dân tộc làm tiền đề để thực hiện quyền lợi của mỗi cá nhân, từng cộng đồng, từng dân tộc, nhưng quyền lợi quốc gia dân tộc là tối thượng, cao hơn hết thảy.

Lịch sử Việt Nam sinh ra cùng với lịch sử chiến tranh vệ quốc vĩ đại nhằm bảo vệ đất nước, thống nhất giang san đồng thời với lịch sử trường kỳ xây dựng đất nuớc độc lập, có chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Lịch sử dựng nước và giữ nước Việt Nam cũng là lịch sử kiến tạo, tiếp biến, thâu hoá và phát triển phong phú tinh hoa, linh hồn, giá trị và bồi đắp tư chất văn hoá Việt Nam; là sự thâu thái, trầm tích, hội tụ, hiển hiện và tự biểu hiện vị thế, sức mạnh, uy tín dân tộc Việt Nam văn hiến, độc lập, thống nhất, bản sắc và hiện đại hội nhập khu vực và trên toàn thế giới.

Thượng sách giữ nước là tự mình trở nên hùng cường, trên nền móng khoan thư sức dân làm kế bền rễ sâu gốc và hoá giải mầm hoạ, nguy cơ chiến tranh và xung đột. Hoá giải và tiễu trừ mọi mầm hoạ xảy ra chiến tranh, giữ nước từ khi nước còn chưa nguy, giữ nước từ sớm và từ xa, đó là thượng thượng sách giữ nước.

Do đó, một cách tự nhiên, bảo vệ và thực hiện quyền con người không thể tách rời việc bảo vệ độc lập dân tộc và chủ quyền quốc gia. Vì, quyền con người suy cho cùng là quyền dân tộc độc lập. Và, dân tộc độc lập là điều kiện tiên quyết để bảo đảm thực hiện quyền con người; và ngược lại, thực hiện quyền con người chính là phát huy những giá trị cao cả và ý nghĩa thật sự của độc lập dân tộc. Quyền độc lập dân tộc, quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc là những giá trị cơ bản nhất của nhân quyền.

Nếu đất nước không có Độc lập, dân tộc không có Tự do, thì nhất định Nhân dân không bao giờ có Hạnh phúc!

Tự lực, tự cường là phẩm giá cao quý của người Việt Nam có đạo đức, có lòng tự trọng. Tư tưởng và tinh thần phát triển ấy của dân tộc là tư chất căn bản  từ khi lập quốc. Không bảo đảm phát triển tự do chắc chắn sẽ không có bất kỳ sự tự chủ, càng không có bất cứ một sự tự quyết nào xứng đáng với độc lập! Do đó, càng thực thi công cuộc đổi mới, khi “mỗi một người dân phải hiểu: Có tự lập mới độc lập, có tự cường, mới tự do” thì nhất định chúng ta sẽ càng vượt qua mọi khó khăn.

Mỗi người cần “có chí tự lập tự cường, quyết không chịu thua kém ai, quyết không chịu làm nô lệ”. Tự chủ của đất nước là bảo đảm tự do cho mỗi người trước mọi bạo lực, cường quyền, trước mọi sự áp chế hà khắc, là bảo đảm để dân tộc tự do và ngày càng tự chủ trước mọi sức ép từ bên trong, hoá giải mọi hiểm hoạ từ bên ngoài.

Không thể chấp nhận thứ tự do vô hạn độ của bất cứ ai, của bất kỳ lực lượng nào đứng ngoài, đứng cạnh, đứng trên pháp luật cũng như không thể dung thứ thứ pháp luật nào ngăn cản tự chủ, bóp nghẹt tự do từ bên ngoài.

Và, càng không thể dung thứ bất cứ quốc gia dân tộc nào, với bất cứ lý do gì, chèn ép, xâm phạm quyền tự chủ, tự quyết, nền độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của chúng ta, tức là chà đạp lên đạo lý và pháp lý quốc tế. Tất cả phải nhằm giữ vững nền độc lập của đất nước, bảo đảm hạnh phúc của nhân dân. Đó là mục tiêu phát triển nhân văn của chúng ta.

Lòng dân là quốc bảo!

(còn tiếp)

TS. Nhị Lê

Nguyên Phó Tổng Biên tập

Tạp chí Cộng sản

(1) Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm: “Tìm con đường ngắn nhất đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới”, Báo Điện tử Chính phủ, số ra ngày 23.10.2024