Chi trả lương hưu tại Bưu điện tỉnh (Ảnh: P.T)

Riêng trong năm 2022, BHXH tỉnh đã giải quyết cho trên 245.300 lượt người hưởng các chế độ BHXH (tăng 37,87% so với năm 2021). Số thu BHXH hằng năm của BHXH tỉnh luôn đạt và vượt kế hoạch BHXH Việt Nam giao.

Trao đổi trực tiếp tại buổi khảo sát, lãnh đạo BHXH tỉnh và các đơn vị trực thuộc cho biết hiện nay tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH trên địa bàn tỉnh vẫn còn tồn đọng. Doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng BHXH làm người lao động không nhận được trợ cấp thất nghiệp; không được cơ quan BHXH chi trả các chế độ như ốm đau, thai sản, hưu trí, tử tuất; không thể chốt được sổ BHXH kể cả khi đã chuyển đến làm việc ở nơi khác...

Bên cạnh đó, tình trạng rút BHXH một lần cũng là vấn đề đáng quan tâm. Do tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 đến thị trường lao động, tình trạng người lao động mất việc làm nhận BHXH một lần thời gian qua có xu hướng gia tăng. Năm 2022, số người lao động rút BHXH một lần là gần 23.000 người, tăng 12,43% so với năm 2021 và con số này trong 9 tháng đầu năm 2023 cũng tăng cao so với cùng kỳ.

Đa phần người hưởng chế độ bảo hiểm một lần tập trung ở nhóm người trẻ do áp lực về tài chính và sự thay đổi, gián đoạn trong công việc; một số người lao động khác, mặc dù đã tham gia BHXH thời gian dài nhưng khi mất việc vẫn chọn việc rút BHXH một lần do điều kiện kinh tế khó khăn hoặc do chưa hiểu rõ về chính sách BHXH.

Việc nhận BHXH một lần khiến người lao động chịu nhiều thiệt thòi về quyền lợi trước mắt và cả lâu dài, rời bỏ hệ thống BHXH là tự tước bỏ quyền được tham gia, thụ hưởng các chế độ BHXH, đặc biệt là các chế độ dài hạn như hưu trí, tử tuất, gây khó khăn trong việc bảo đảm quyền lợi và chính sách an sinh xã hội lâu dài cho người lao động.

Về tình hình trục lợi quỹ BHXH, trong năm 2022, BHXH tỉnh đã phát hiện 140 giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH có dấu hiệu giả (do đối soát không có trên Cổng Tiếp nhận và Giám định). BHXH tỉnh đã làm văn bản gửi cơ quan Công an huyện nơi phát sinh chứng từ nghi giả; phối hợp với cơ quan Công an điều tra, theo dõi và đang chờ kết quả.

Đối với việc thực hiện chế độ, chính sách bảo hiểm y tế (BHYT), trên cơ sở ký hợp đồng với các cơ sở khám, chữa bệnh, BHXH đã phối hợp với Sở Y tế chỉ đạo các cơ sở khám, chữa bệnh BHYT cải các thủ tục hành chính, nâng cao năng lực khám, chữa bệnh, quản lý, sử dụng quỹ BHYT hiệu quả, đúng quy định, cân đối được dự toán Chính phủ giao và bảo đảm quyền lợi cho người tham gia BHYT; tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn trong thực hiện hợp đồng khám, chữa bệnh BHYT.

Đồng thời, phối hợp với các cơ sở khám, chữa bệnh BHYT thực hiện đúng hợp đồng, tổ chức tốt công tác khám, chữa bệnh, các quy định bảo đảm điều kiện chuyên môn, chủ động cung ứng đầy đủ thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT nhằm bảo đảm quyền lợi cho người tham gia BHYT.

Hiện nay trên địa bàn tỉnh, có một số xã sau khi đạt chuẩn nông thôn mới không giữ vững được tỷ lệ bao phủ BHYT toàn dân theo quy định. BHXH tỉnh kiến nghị cần có sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền địa phương tỉnh trong việc thực hiện và nâng cao tỷ lệ người dân tham gia BHYT trên địa bàn tỉnh; đưa chỉ tiêu BHXH, BHYT vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Kiến nghị Quốc hội nghiên cứu sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, BHYT phù hợp với tinh thần các nghị quyết của Trung ương về chính sách BHXH, BHYT, cụ thể như: sửa đổi , bổ sung Luật BHXH, Luật Việc làm, Luật An toàn vệ sinh lao động… bảo đảm sự thống nhất, phù hợp giữa hệ thống chính sách, pháp luật với thực tiễn tổ chức thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHTN, góp phần hạn chế tình trạng lạm dụng, trục lợi chế độ BHXH, BHTN. Chỉ đạo các đoàn ĐBQH phát huy hơn nữa vai trò giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật BHXH, BHYT tại địa phương.

Nội dung báo cáo chuyên đề của BHXH tỉnh và các ý kiến phát biểu, thảo luận tại buổi làm việc đã được ĐBQH Huỳnh Thanh Phương tiếp thu, ghi nhận để làm căn cứ thực tiễn phục vụ hoạt động của đại biểu tại kỳ họp Quốc hội sắp tới.

ĐBQH Huỳnh Thanh Phương đề nghị cơ quan chức năng cần tăng cường công tác tuyên truyền để người dân nắm rõ các quyền và lợi ích khi tham gia BHXH; cần có biện pháp chế tài xử lý đối với các trường hợp chậm đóng, trốn đóng BHXH để bảo đảm quyền lợi chính đáng và an sinh xã hội cho người lao động.

Tuệ Lâm