I. Kể từ “Chiếu dời đô” của Vua Lý Thái Tổ năm 1010 đến nay, hơn 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội, quân và dân Thủ đô đã trải qua và chứng kiến biết bao thăng trầm lịch sử, nhưng Thăng Long-Hà Nội vẫn luôn là "chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước". Thế hệ sau tiếp bước thế hệ trước, Hà Nội vẫn luôn kiên cường tranh đấu, lập nên những chiến công hiển hách; bền bỉ lao động, sáng tạo, góp sức xây dựng nên vóc hình Thủ đô ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn.

Chỉ 21 ngày sau khi nước Việt Nam dân chủ cộng hòa được khai sinh, thực dân Pháp với dã tâm cướp nước ta một lần nữa đã gây hấn tại Nam Bộ, rồi phát động chiến tranh ra cả nước ta. Đáp lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, quân và dân Hà Nội, với tinh thần “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” đã đồng lòng đứng lên đánh giặc cứu nước. 20 giờ ngày 19-12-1946, Hà Nội đã nổ phát súng mở đầu cuộc kháng chiến toàn quốc.

Cuộc chiến đấu 60 ngày đêm vô cùng oanh liệt của quân và dân Thủ đô đã góp phần kìm chân và tiêu hao sinh lực địch để các cơ quan đầu não và các lực lượng kháng chiến của ta rút khỏi Hà Nội an toàn. Sau 9 năm cùng cả nước kháng chiến, Hà Nội đã góp phần quan trọng buộc thực dân Pháp ký Hiệp định Geneva ngày 20-7-1954 công nhận độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia và rút quân khỏi miền Bắc nước ta.

Đúng 16 giờ ngày 9-10-1954, những tên lính thực dân Pháp cuối cùng rút qua cầu Long Biên. Sáng 10-10-1954, Ủy ban Quân chính thành phố và các đơn vị quân đội chia làm nhiều cánh quân lớn ca khúc khải hoàn tiến vào trung tâm Hà Nội. Dẫn đầu đoàn quân chiến thắng là những chiến sĩ Trung đoàn Thủ Đô giương cao ngọn cờ "Quyết chiến-Quyết thắng". Hàng vạn người dân Hà Nội chào đón đoàn quân trong niềm vui sướng vỡ òa.

Thủ đô từ nay hoàn toàn thoát khỏi ách thống trị của đế quốc thực dân, nhân dân làm chủ vận mệnh của mình, phấn khởi đi vào xây dựng xã hội mới, xã hội xã hội chủ nghĩa. Đó là những hình ảnh mãi khắc ghi trong tim người Hà Nội với niềm tự hào bất diệt.

Ngày 10-10-1954 đi vào lịch sử như một mốc son đánh dấu sự thắng lợi của một dân tộc nhỏ bé trước một thế lực thực dân xâm lược hàng đầu thế giới, khắc ghi dấu ấn thời đại Hồ Chí Minh trong tiến trình phát triển của Thăng Long-Hà Nội.

Cuộc kháng chiến giữa lòng Thủ đô cũng làm phong phú thêm kinh nghiệm lãnh đạo của Thành ủy Hà Nội, đúc kết sâu sắc bài học quý về đoàn kết, gắn bó máu thịt với dân, chăm lo bồi dưỡng lực lượng, tạo ra sức mạnh tổng hợp để đi tới thành công.

II. 63 năm qua là khoảng thời gian không dài so với hàng nghìn năm lịch sử dân tộc, nhưng chỉ với từng ấy thời gian, Hà Nội đã trải qua biết bao thăng trầm và đã có bước chuyển mình lớn lao chưa từng có. Thành quả ấy có được cũng là nhờ Đảng bộ Hà Nội đã vận dụng sáng tạo những bài học quý báu được đúc kết từ cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc; cũng là nhờ Đảng gắn bó máu thịt với dân, luôn được nhân dân đặt trọn niềm tin.

Ngay trong những ngày đầu tiên trở về Thủ đô, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhắc nhở Đảng bộ và nhân dân Thủ đô: “Cả nước nhìn về Thủ đô ta. Thế giới nhìn vào Thủ đô ta. Tất cả chúng ta phải ra sức giữ gìn trật tự an ninh, làm cho Thủ đô ta bình yên, tươi đẹp, mạnh khỏe cả về vật chất và tinh thần”. Thực hiện lời dạy của Bác, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, Đảng bộ và nhân dân Hà Nội tiếp tục lập nên những chiến công cả trên mặt trận chống quân xâm lược và mặt trận lao động sản xuất.

Đảng bộ và nhân dân Hà Nội đã phát động và đẩy mạnh nhiều phong trào thi đua như: “Ba sẵn sàng”, “Ba đảm đang”, “Ngày thứ bảy đẩy mạnh sản xuất, đấu tranh thống nhất Tổ quốc”... đẩy mạnh sản xuất, cung cấp ngày càng nhiều sản phẩm phục vụ quốc phòng, phục vụ đời sống, góp phần đưa Thủ đô trở thành một trung tâm kinh tế lớn của miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Hàng chục vạn người con Thủ đô anh hùng lên đường tòng quân chiến đấu, phục vụ chiến đấu tại khắp các chiến trường.

Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, bằng bản lĩnh và tài trí Việt Nam, quân dân Hà Nội cùng các quân binh chủng và các địa phương phối hợp, đã làm nên một “Điện Biên Phủ trên không” vang dội thế giới mùa Đông năm 1972, buộc Chính phủ Mỹ phải quay lại bàn đàm phán và ký Hiệp định Paris chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, góp phần vào công cuộc giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Sau khi non sông thu về một mối, Hà Nội với sứ mệnh là Thủ đô, trái tim của cả nước tiếp tục cùng các tỉnh, thành phố nỗ lực vượt qua muôn vàn khó khăn về đời sống kinh tế. Tiếp nhận ánh sáng đổi mới từ quyết sách của Trung ương tại Đại hội VI của Đảng, thành phố quyết tâm đi đầu thực hiện. 30 năm đổi mới, Đảng bộ và nhân dân Thủ đô đã góp phần quan trọng cùng cả nước làm nên những thành tựu có ý nghĩa lịch sử. Bài học truyền thống tự hào Giải phóng Thủ đô năm xưa tiếp tục được khắc ghi, vun đắp thêm những giá trị mới tỏa sáng niềm tin chân lý.

Trong hành trình đầy tự hào của thời kỳ xây dựng và phát triển đã qua, ngày 1-8-2008, thực hiện Nghị quyết số 15 của Quốc hội khóa XII, Hà Nội chính thức hợp nhất với tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh (Vĩnh Phúc) và 4 xã thuộc huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. Quyết định lịch sử này đã tạo cho Thủ đô những điều kiện phát triển mới, xứng tầm với vị trí. Chín năm qua, Hà Nội phát triển toàn diện cả bề rộng lẫn chiều sâu, thay đổi lớn lao từ tầm vóc, diện mạo, quy mô đến nhịp độ cuộc sống và lao động sản xuất.

Đặc biệt, sau hai năm thực hiện Nghị quyết Đại hội 16 Đảng bộ thành phố, với tinh thần đổi mới quyết liệt, thành phố tiếp tục có bước phát triển toàn diện. Tăng trưởng kinh tế của Hà Nội đã đóng góp quan trọng vào thành quả chung của cả nước.

Thành phố có nhiều mô mình kinh tế mới, cách làm mới, sáng tạo, nổi bật là công tác cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, tinh giản biên chế, xây dựng đội ngũ cán bộ công chức thân thiện, phục vụ, mở rộng xã hội hóa nguồn vốn đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ. Hệ thống hạ tầng tiếp tục được đầu tư mạnh, nhất là các tuyến vành đai và các trục xuyên tâm.

Hệ thống quy hoạch đã cơ bản được hoàn thiện đầy đủ là căn cứ quan trọng để xây dựng và quản lý. Môi trường đầu tư kinh doanh và cải cách hành chính chuyển biến mạnh; xếp thứ 3/63 tỉnh, thành phố về Chỉ số Cải cách hành chính; xếp thứ 3/63 tỉnh, thành phố về mức độ sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin. Trật tự văn minh đô thị chuyển biến rõ nét, chương trình trồng mới một triệu cây xanh phát huy hiệu quả, thành phố ngày càng xanh-sạch-đẹp hơn.

Đi đầu cả nước về xây dựng nông thôn mới với 73,8% số xã đạt chuẩn, Hà Nội còn chú trọng chăm lo an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo. Thiết thực kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh-Liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2017) vừa qua, cùng với việc chăm lo các gia đình chính sách theo quy định chung và chính sách đặc thù, thành phố đã hỗ trợ xây dựng và sửa chữa 8.211 ngôi nhà cho người có công với cách mạng với tổng kinh phí 955 tỷ đồng.

Tỷ lệ hộ nghèo dự kiến chỉ còn khoảng 1,7% vào cuối năm nay. Thành phố cũng đang đứng đầu cả nước về chỉ số phát triển con người với nhiều thành tích trong văn hóa, giáo dục, y tế, thể thao, nhất là chất lượng giáo dục đào tạo hệ phổ thông và bậc mầm non bảo đảm cho phát triển bền vững.

Hà Nội cũng đi đầu trong sắp xếp, tổ chức bộ máy, giảm biên chế, giảm đầu mối nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị. Thành phố tiếp tục hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quốc phòng, an ninh; giữ vững môi trường an toàn, xứng đáng với danh hiệu “Thành phố Vì hòa bình”.

Hà Nội hôm nay không chỉ đóng vai trò là Thủ đô của đất nước mà còn là cầu nối quan trọng để đất nước hội nhập với cộng đồng quốc tế. Hà Nội không chỉ là biểu tượng của nền văn hiến Việt Nam, là nơi hội tụ của văn minh Đại Việt mà còn là nơi kết tinh những giá trị cao đẹp của thời đại Hồ Chí Minh. Hà Nội không chỉ trở thành một trung tâm kinh tế trọng điểm mà còn là nơi khởi nghiệp của nhiều giá trị tinh hoa trong nước và quốc tế, thu hút nhiều tập đoàn, nhà đầu tư danh tiếng hàng đầu thế giới và là động lực tăng trưởng quan trọng trong tiến trình hội nhập và toàn cầu hóa của cả nước. Năm 2016, Hà Nội được bạn bè quốc tế bình chọn đứng vị trí thứ 8 trong danh sách 25 điểm đến hấp dẫn nhất thế giới. Lượng khách du lịch quốc tế cũng liên tục tăng cao trong hai năm qua. 3,54 triệu lượt khách quốc tế đã đến Hà Nội trong 9 tháng đầu năm (tăng 23,5%) càng minh chứng cho điều đó.

III. Đất nước đang đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, phấn đấu sớm cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Hòa trong dòng chảy phát triển chung đó, Hà Nội phải luôn nỗ lực cao hơn, tiếp tục thực hiện tốt hơn lời nhắn nhủ của Bác Hồ kính yêu, phấn đấu làm tấm gương mẫu mực, tiêu biểu cho cả nước. Cả nước luôn hướng về Hà Nội với niềm tin yêu và nhiều mong muốn, kỳ vọng. Hà Nội-Thủ đô của một quốc gia 100 triệu dân trong tương lai gần, cần tập trung đẩy nhanh tiến độ thực hiện các nhiệm vụ, chỉ tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XVI đề ra, thực sự đóng vai trò đầu tàu, trung tâm phát triển của Vùng đồng bằng sông Hồng và cả nước. Đó là một Hà Nội phát triển toàn diện và bền vững, một Hà Nội xanh, văn hiến, văn minh, hiện đại, xứng đáng với vị thế "trung tâm đầu não chính trị-hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước; có kinh tế-xã hội phát triển toàn diện, bền vững, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao, chính trị-xã hội ổn định, quốc phòng, an ninh tiếp tục được củng cố, tăng cường, hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh” mà Trung ương đã giao và đặt trọn kỳ vọng vào Hà Nội. Đó cũng là sứ mệnh của mỗi người Thủ đô.

Những thách thức đặt ra trên đường phát triển nhanh và bền vững của Thủ đô hôm nay là đa dạng và to lớn. Đó là các vấn đề: Chuyển đổi hiệu quả mô hình tăng trưởng, tăng năng suất lao động, đi liền là đào tạo lao động, ứng dụng công nghệ mới, thu hút trọng dụng nhân tài; thách thức về nguồn lực, về phát triển các dịch vụ công đáp ứng đòi hỏi của lượng dân số có trình độ dân trí cao và gia tăng hằng ngày; thách thức giữ vững kỷ luật, kỷ cương, dân chủ; yêu cầu trong gìn giữ, phát huy những giá trị 1.000 năm văn hiến Thăng Long-Hà Nội...

Hà Nội nằm trong nhóm 17 siêu đô thị ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương; nhưng năng lực cạnh tranh của thành phố mới chỉ xếp thứ 14 cả nước. Kết cấu hạ tầng ngày càng quá tải, bất cập. Công tác quản lý quy hoạch, xây dựng và quản lý đô thị chưa đáp ứng yêu cầu; tình trạng vi phạm trật tự xây dựng còn diễn ra ở nhiều nơi. Môi trường sinh thái chậm cải thiện. Đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng chưa theo kịp tốc độ tăng dân số cơ học. Thành phố mới chỉ cân đối được khoảng 20% tổng nhu cầu vốn đầu tư, còn lại 80% là thách thức cần khai thông từ những nguồn vốn ngoài ngân sách. Nếp sống văn hóa, ý thức chấp hành pháp luật, bảo vệ môi trường, giữ gìn trật tự kỷ cương văn minh đô thị có mặt còn yếu kém. Khoa học, công nghệ chưa phát huy được vai trò là động lực phát triển Thủ đô. An toàn thực phẩm vẫn còn diễn biến phức tạp. Đời sống nhân dân khu vực nông thôn tuy được cải thiện nhưng vẫn còn khoảng cách lớn giữa giàu nghèo khu vực đô thị-nông thôn.

Đứng trước những khó khăn, thử thách, càng cần phải phát huy tốt hơn bài học kinh nghiệm quý báu từ lịch sử phát triển của Thủ đô hơn 60 năm qua; phải không ngừng quyết tâm, đoàn kết một lòng, huy động mọi nguồn lực để xây dựng và phát triển. Chúng ta có niềm tin vững chắc về tương lai phát triển, bởi đi liền với khó khăn và thách thức, thì những thuận lợi và thời cơ cũng mở ra. Nguồn sức mạnh nằm ở đôi tay, khối óc và trái tim người Hà Nội. Để khơi dậy được nguồn sức mạnh ấy, có những vấn đề vừa mang tính định hướng vừa là yêu cầu tất yếu phải thực hiện thật tốt.

Nhiệm vụ mang ý nghĩa chiến lược là triển khai đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng bộ; tiếp tục đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; xây dựng hệ thống chính quyền, MTTQ và tổ chức chính trị-xã hội các cấp thực sự trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ trong thời kỳ mới. Đây chính là cơ sở vun đắp niềm tin, củng cố mối quan hệ máu thịt giữa dân với Đảng, từ đó phát huy mạnh mẽ mọi nguồn lực thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị. Truyền thống của Thủ đô cần được nhân rộng, thấm sâu hơn và hình thành nên tinh thần đồng thuận, đồng lòng của người Hà Nội vì mỗi bước đi lên của thành phố.

Tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp bảo đảm mục tiêu phát triển bền vững trên cơ sở duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định. Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ-công nghiệp-nông nghiệp, có nhiều sản phẩm với hàm lượng công nghệ, giá trị gia tăng và sức cạnh tranh cao. Đây cũng là mục tiêu, là động lực để các cấp ủy, chính quyền thực hiện quyết liệt, có hiệu quả hơn nữa công tác cải cách hành chính, hướng tới xây dựng thành công chính quyền phục vụ; không ngừng cải thiện, tạo sức hấp dẫn cho môi trường đầu tư nhằm huy động mọi nguồn lực phục vụ công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Chú trọng phát triển văn hóa vừa là nền tảng tinh thần vừa là nguồn lực to lớn cho sự phát triển bền vững. Đích đến là xây dựng văn hóa Thủ đô tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, kế thừa, phát huy giá trị truyền thống Thăng Long-Hà Nội, xứng đáng với những tôn vinh của “mảnh đất ngàn năm văn hiến, Thủ đô anh hùng, Thành phố vì hòa bình”. Chúng ta cùng chung sức, đồng lòng gìn giữ, vun đắp những giá trị văn hóa, để mỗi khi nhắc đến văn hóa Thăng Long-Hà Nội luôn tự hào về đỉnh cao của trí tuệ, chủ nghĩa nhân văn Việt Nam, nơi hội tụ, kết tinh và tỏa sáng tinh hoa văn hóa của đất nước.

Thủ đô Hà Nội đã và đang định hình vóc dáng của một siêu đô thị, gắn liền với rất nhiều sức ép về gia tăng dân số, cơ sở hạ tầng, vệ sinh môi trường... Bởi thế, cần có những giải pháp huy động hiệu quả các nguồn lực để phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, thân thiện với môi trường, trước hết là hạ tầng kỹ thuật khung; hạ tầng giao thông, cấp-thoát nước; mạng lưới điện, hạ tầng thông tin-truyền thông đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị, phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế của Thủ đô, bảo đảm kết nối đồng bộ giữa đô thị trung tâm với đô thị vệ tinh, các đô thị trong vùng Thủ đô và cả nước.

Trong quá trình phát triển thường xuyên quan tâm bảo đảm sự hài hòa giữa khu vực nội thành với khu vực ngoại thành. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, chuyên canh tập trung, giá trị cao, bền vững và bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân khu vực nông thôn.

Giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng, đồng thời có ý nghĩa nền tảng trong thực hiện thành công nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội. Cùng với sự phát triển toàn diện về mọi mặt là yêu cầu thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, thực hiện hỗ trợ các gia đình chính sách, hộ nghèo, cận nghèo, “bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau”, ai cũng được thụ hưởng đầy đủ thành quả từ sự phát triển chung của Thủ đô.

63 năm đã trôi qua kể từ ngày “Năm cửa ô đón mừng đoàn quân tiến về/ Như đài hoa đón mừng nở năm cánh đào”. Vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách; phát huy hiệu quả tiềm năng, lợi thế, tranh thủ sự chỉ đạo toàn diện của Trung ương, sự phối hợp, giúp đỡ của các bộ, ban, ngành, địa phương, Thủ đô Hà Nội hôm nay đã đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện. Càng tự hào với truyền thống lịch sử, Đảng bộ và nhân dân Hà Nội càng quyết tâm đoàn kết, chung sức đồng lòng phát triển Thủ đô nhanh và bền vững, xứng đáng là một Thủ đô anh hùng của đất nước anh hùng và trọn vẹn niềm tin yêu của cả nước.

Nguồn Báo QĐND