Việc xây dựng Đề án thực hiện theo nguyên tắc: Tạo bước đột phá mới về cơ chế, chính sách vĩ mô, nhằm tăng khả năng khai thác các nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực trong nước để tăng vốn đầu tư cho lĩnh vực tài nguyên và môi trường (TNMT), đảm bảo thực hiện các mục tiêu về bảo vệ TNMT; đảm bảo phát triển bền vững trên cơ sở bảo vệ môi trường.

Các nhóm cơ chế chính sách cụ thể bao gồm: nhóm các cơ chế chính sách về quy hoạch sử dụng đất; chính sách khuyến khích về đất đai; chính sách khuyến khích về tài chính; chính sách khuyến khích thu hút các nguồn vốn đầu tư; chính sách khuyến khích về nguồn nhân lực và nhóm các cơ chế, chính sách khuyến khích về khoa học - công nghệ.

Ở các đô thị và KCN, quỹ đất dành cho các công trình về môi trường phải được thể hiện chi tiết trong quy hoạch sử dụng đất. Đất sử dụng cho việc xây dựng các công trình, dự án về môi trường được miễn, giảm các loại phí trước bạ, tiền thuê đất, giao đất và thuế sử dụng đất.

Tiếp tục đẩy mạnh việc giao đất, giao và khoán bảo vệ rừng ổn định lâu dài cho các hộ gia đình nông dân, doanh nghiệp, tổ chức có tư cách pháp nhân và cộng đồng dân cư thôn bản...

Về nguồn vốn đầu tư, sẽ tăng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước, ưu tiên đầu tư bằng nguồn vốn tín dụng nhà nước, vốn ODA; cho phép doanh nghiệp sử dụng lợi nhuận trước thuế để đầu tư xử lý chất thải sau sản xuất. Nhà nước sẽ hỗ trợ vốn và cho vay tín dụng ưu đãi với lãi suất thấp hoặc không lãi suất đối với các dự án thuộc lĩnh vực bảo vệ TNMT.

Ngân sách Trung ương hỗ trợ các địa phương theo các chương trình hỗ trợ đầu tư có mục tiêu bảo vệ TNMT trọng điểm mang tính liên ngành, liên vùng.

Nhà nước sẽ dành ngân sách thoả đáng cho việc nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực BVTNMT; hỗ trợ kinh phí hoặc trợ giá một phần cho việc đầu tư ứng dụng tiến bộ KHCN trong các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh theo hướng sạch hơn. Ngoài ra sẽ sửa đổi những quy định liên quan đến việc chuyển giao công nghệ theo hướng đơn giản hoá các thủ tục hành chính, giảm thuế.