Thời gian gần đây, Tây Ninh tăng cường công tác quản lý hôn nhân có yếu tố nước ngoài, phòng chống tội phạm buôn bán phụ nữ, trẻ em. Từ đó, tình hình đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài giảm dần so với những năm trước.

Thực trạng phụ nữ Tây Ninh kết hôn với người nước ngoài

Xếp hàng làm thủ tục kết hôn với người nước ngoài tại một lãnh sự quán

Phần lớn các trường hợp kết hôn với người nước ngoài là do có người thân đã kết hôn và đang định cư ở nước ngoài giới thiệu; hoặc bên nữ có thời gian đi hợp tác lao động ở nước ngoài có một số trường hợp bên nữ kết hôn lần thứ hai với người nước ngoài. Hai bên nam nữ có sự quen biết trước, tìm hiểu nhau và đi đến hôn nhân, nhưng cũng có trường hợp chưa có sự tìm hiểu nhau, khả năng trao đổi với nhau bằng ngôn ngữ chung còn hạn chế mà đã vội tổ chức lễ cưới và chung sống với nhau trước khi đăng ký kết hôn.

Cũng trong thời gian này, ở địa phương đã xuất hiện tình trạng các cá nhân trong và ngoài nước liên kết với nhau đưa phụ nữ Việt Nam sang các nước Singapore, Malaysia để lao động phổ thông như phụ bán cà phê, làm việc nhà, hoặc đi du lịch nhưng thực chất là nhằm mục đích đăng ký kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền ở nước ngoài, sau đó về Việt Nam thực hiện thủ tục ghi chú kết hôn.

Thời gian qua, ngành Công an đã phát hiện 15 đối tượng có hành vi môi giới hôn nhân trái pháp luật và quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền là 11 triệu đồng. Đã điều tra, khám phá 24 vụ lừa gạt, tổ chức đưa phụ nữ ra nước ngoài (Malaysia, Singapore và Trung Quốc) rao bán; hành vi môi giới dẫn dắt phụ nữ ra nước ngoài bán dâm, gồm 74 đối tượng, 94 nạn nhân (có 60 phụ nữ và 3 trẻ em bị buôn bán). Trong đó, đã bắt 17 vụ (gồm 13 vụ mua bán phụ nữ, 2 vụ môi giới hôn nhân bất hợp pháp, đưa phụ nữ ra nước ngoài để bán dâm). Đã khởi tố điều tra 13 vụ với 54 bị can và 8 đối tượng có liên quan; điều tra, xác minh trên 100 hồ sơ đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài có dấu hiệu môi giới hôn nhân bất hợp pháp.

Từ năm 2005-2010, tại Tây Ninh có 2.299 trường hợp đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài. Trong đó có 1.167 trường hợp phụ nữ đăng ký kết hôn với người Trung Quốc - Đài Loan chiếm 50,76%; số phụ nữ kết hôn với người Hàn Quốc là 316 trường hợp, chiếm 13,75% và số phụ nữ kết hôn với các nước khác là 816 trường hợp chiếm 34,49%. Về ghi chú kết hôn: đa số là với người Hàn Quốc, trong số 753 trường hợp ghi chú, có đến 740 trường hợp là với người Hàn Quốc, 13 trường hợp là các nước khác.

Công an tỉnh và Hội LHPN tỉnh tiếp tục phối hợp tốt với Sở Tư pháp trong việc tham gia phỏng vấn các trường hợp đăng ký kết hôn và ghi chú kết hôn. Qua phỏng vấn, đã kiểm tra việc tuân thủ pháp luật về các điều kiện kết hôn và những trường hợp cấm kết hôn được quy định trong Luật Hôn nhân và Gia đình; trong đó, chú trọng về tính tự nguyện, khả năng trao đổi bằng ngôn ngữ chung và sự hiểu biết về hoàn cảnh của nhau… để xác định mục đích hôn nhân của mỗi bên nhằm bảo vệ cho hôn nhân hạnh phúc tiến bộ.

Về đăng ký khai sinh: từ năm 2005 - 2010 cơ quan chức năng đã tiếp nhận và đăng ký cho 421 trường hợp khai sinh có yếu tố nước ngoài, đa số là trẻ em sinh ra ở Việt Nam và có quốc tịch Việt Nam.

Hệ quả của việc kết hôn không tự nguyện

Thời gian qua, UBND tỉnh đã ban hành quyết định không công nhận kết hôn 124 trường hợp do chưa đủ điều kiện về đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật, trong đó có 17 trường hợp từ chối do kết hôn thông qua môi giới bất hợp pháp.

Hiện nay, các trường hợp đăng ký kết hôn sau khi bị từ chối với lý do thông qua môi giới hoặc không phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc (tuổi của bên nam lớn hơn tuổi của cha hoặc mẹ bên nữ, tuổi bên nữ nhỏ hơn tuổi con riêng của bên nam)… nhưng họ vẫn tiếp tục qua lại với nhau và thời gian sau đó hai bên vẫn xin nộp lại hồ sơ đăng ký kết hôn, có nhiều trường hợp họ đã chung sống và có con chung với nhau.

 Số lượng phụ nữ Việt Nam trên địa bàn tỉnh Tây Ninh đăng ký kết hôn với người nước ngoài khá nhiều, nhưng số trường hợp xin giải quyết ly hôn cũng không phải ít. Trong 5 năm qua, TAND tỉnh đã thụ lý và giải quyết cho ly hôn 264 trường hợp, đối với những chị em phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài, chủ yếu là Đài Loan và Hàn Quốc. Ngoài ra còn nhiều trường hợp “trốn chồng” về Việt Nam đến toà án xin ly hôn nhưng không đủ điều kiện thụ lý.

Về nguyên nhân ly hôn, chủ yếu là bất đồng về ngôn ngữ, không hoà nhập được với phong tục tập quán của nước mà mình kết hôn, cách sinh hoạt trong gia đình, không có thời gian tìm hiểu về hoàn cảnh của nhau. Mặc dù đa số các vụ việc này khi đăng ký kết hôn là… hoàn toàn mang tính tự nguyện.

Nhìn chung, quan hệ hôn nhân giữa người Việt Nam và người nước ngoài được pháp luật Việt Nam cho phép và bảo hộ. Thực tế cho thấy một số mặt tích cực như về hạnh phúc, về đời sống gia đình, đặc biệt là về mặt kinh tế nhiều gia đình có con, em lấy chồng là người nước ngoài đã có sự khởi sắc.

Tuy nhiên bên cạnh đó còn mặt tiêu cực cần quan tâm, đó là: Việc gia tăng số lượng kết hôn với người nước ngoài nói chung, với người Đài Loan, Hàn Quốc nói riêng trên địa bàn tỉnh Tây Ninh trong những năm gần đây là một hiện tượng không bình thường, gây ra dư luận bất bình trong xã hội như danh dự, nhân phẩm của người phụ nữ Việt Nam bị xâm phạm, không được tôn trọng. Trong thực tế đã có không ít trường hợp sau thời gian kết hôn do bị xâm hại về danh dự, nhân phẩm, mục đích hôn nhân không đạt được nên đã ly hôn ở nước ngoài hoặc bỏ trốn về Việt Nam sau đó xin ly hôn.

Từ khi có Chỉ thị 03/2005/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 25.02.2005 về tăng cường quản lý nhà nước đối với quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài, với sự nỗ lực thực hiện của các sở, ngành, UBND các cấp thì việc đăng ký kết hôn và ghi chú kết hôn trên địa bàn tỉnh có giảm về số lượng, nhưng tình hình chung vẫn còn diễn biến phức tạp, tình trạng môi giới kết hôn, môi giới thủ tục kết hôn trái pháp luật vẫn còn xảy ra với các hình thức khác nhau làm ảnh hưởng đến trật tự xã hội, ảnh hưởng đến uy tín và lòng tin của nhân dân đối với các cơ quan có thẩm quyền giải quyết về hộ tịch, danh dự, nhân phẩm của phụ nữ Việt Nam.

Văn Thế Thiện