Thời kháng chiến chống Mỹ, ông Hồ Thước (Nguyễn Tấn Phước) là một đại đội trưởng dũng cảm, mưu trí, có trong tay đến 10 Bằng dũng sĩ, gồm 1 Bằng dũng sĩ quyết thắng; 1 Bằng dũng sĩ diệt máy bay; 4 Bằng dũng sĩ diệt xe cơ giới; 4 bằng dũng sĩ diệt Mỹ.

Tháng Tư, con đường đất bừng cháy hoa phượng đỏ. Ngôi nhà của ông nằm sâu trong con hẻm thuộc ấp Long Kim, xã Long Thành Trung, huyện Hoà Thành. Giữa hành lang hẹp, la liệt những bọc bánh tráng muối ớt vừa đóng xong. Ông ngồi tỉ mẩn bỏ từng nhúm bánh tráng vô bao ni lon. Nụ cười tuy móm mém nhưng rất tươi khi có người hỏi đến tên Hồ Thước. “Dà! Chính nó đây! Mời ông vô nhà”.

Ông Hồ Thước bên những kỷ vật một thời oanh liệt

Năm nay tròn 70 tuổi, sức vóc cao lớn nhưng lưng đã còng xuống, ông Hai Thước (Hồ Thước) run run pha bình trà, hơi thở nặng nhọc, hổn hển. Ông cười: “Cả năm nay, nó muốn mệt chừng nào thì mệt, khoẻ chừng nào thì khoẻ à. Bác sĩ khám, bảo tui mắc bịnh hơi thở ngắn. Tính đi trị mà chưa đi được”. Theo lời kể, lương hưu của cả hai vợ chồng già gộp lại chỉ có 4,3 triệu đồng mỗi tháng mà phải nuôi thêm cô út 28 tuổi chưa có gia đình, cũng không nghề nghiệp. Nên việc không đi trị bệnh của ông Hai cũng dễ hiểu. Hằng ngày, bà Hai nhận bánh tráng muối ớt về vô bao gia công. Bữa nào khoẻ, hai ông bà kiếm được sáu bảy chục ngàn đồng. Bữa nào mệt chỉ được ba bốn chục, đủ tiền mắm muối. Ông Hai bảo, lẽ ra kinh tế gia đình cũng không đến nỗi nào vì nhà ít người (hai anh con trai lớn đã đi làm, có gia đình riêng). Thế nhưng, tai hoạ giáng xuống bất ngờ đã làm cuộc sống gia đình ông rơi vào ngõ hẹp. Năm 2009, cô con gái út của ông đang học năm cuối đại học, cuối tuần về đi chợ mua đồ cho má, rủi bị tai nạn giao thông. May vẫn cứu được tính mạng nhưng phải tốn hết gần 50 triệu đồng. Số tiền ông bà Hai vay nợ lo chạy chữa cho con đến nay còn chưa trả hết, mỗi tháng phải trả hơn 3 triệu đồng, phần còn lại lo gạo muối… cho cả ba con người, kể cả tiền thuốc men cho hai cha con. Ông Hai nói phải ráng thôi, ngày khoẻ làm nhiều, ngày yếu làm ít. Bà Hai trong kháng chiến công tác trong Ban Dân y tỉnh cũng có chút kiến thức y tế nên tự lo chăm sóc sức khoẻ cho chồng con.

Hỏi ông Hai vậy tên thật của ông là Nguyễn Tấn Phước hay Hồ Thước? Ông Hai cười vui quên cả mệt, cho biết: Cái tên Hồ Thước đó là do anh em cùng đơn vị đặt cho ông từ hồi 1965, lúc ông còn là tiểu đội phó phụ trách tổ chiến đấu trên núi Bà. Năm ấy, Mỹ - Nguỵ đổ quân đánh chiếm núi Bà. Anh tiểu đội phó Nguyễn Tấn Phước với cây AK đã bắn hạ một trực thăng chiến đấu của Mỹ. Chiếc trực thăng này chưa kịp rớt xuống đất thì đám trực thăng khác bu lại phóng hoả tiễn xuống trận địa. Vừa lăn qua ngách hang khác, Phước nghe nóng rát người vì hai trái hoả tiễn bắn vào vị trí vừa đứng. Đại liên từ trên máy bay bắn rát rạt. Trước hang, cách vách đá khoảng một thước có cái hồ rộng, anh nhảy đại xuống hồ với mục đích thu hút hoả lực địch, cứu anh em. Nhảy xuống hồ lặn một hơi, anh còn nghe đạn bắn xèo xèo trên mặt nước. Trận đó Nguyễn Tấn Phước được khen thưởng, rồi được nhận Bằng Dũng sĩ diệt máy bay. Anh em đồng đội đặt thêm cho Phước cái tên Hồ Thước ngầm chỉ cái vụ nhảy xuống hồ nước tránh máy bay của anh. Cái tên gắn với cuộc đời người dũng sĩ tới bây giờ, thậm chí có hai bằng công nhận dũng sĩ ghi là “tặng cho đồng chí Hồ Thước”. Ông Hai bảo vợ đem ra chiếc hộp nhựa cũ, bên trong xếp đầy huân, huy chương, bằng dũng sĩ, huy hiệu các loại. 

Chuyện quá khứ khơi gợi lại bao điều đáng nhớ. Trong tháng Tư rực nắng này, người dũng sĩ năm xưa cũng đang dũng cảm đương đầu với hoàn cảnh khó khăn để chiến thắng số phận.

THUỲ PHƯƠNG