Như Báo Tây Ninh đưa tin, ngày 13.4.2011, TAND Thị xã đưa vụ án tham nhũng, cố ý làm trái… tại Công ty CP Vật liệu xây dựng ra xét xử. Trên cơ sở chứng cứ và qua thẩm vấn tại toà, thẩm phán, chủ toạ phiên toà Trần Tuấn Vũ tuyên 5/6 bị cáo vô tội.

Vừa qua, ngày 27.4.2011, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Thị xã Nguyễn Văn Mong đã ký kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm số 47/2011/HSST ngày 13.4.2011 của TAND Thị xã và đề nghị TAND tỉnh xét xử vụ án theo thủ tục phúc thẩm để huỷ toàn bộ bản án vì “đã vi phạm nghiêm trọng Bộ luật Tố tụng Hình sự”.

Viện kiểm sát luận tội thế nào?

Phần đầu của quyết định kháng nghị VKSND Thị xã lặp lại quan điểm của VKS trong bản cáo trạng truy tố các bị cáo tại toà như sau: Vì động cơ tư lợi, từ tháng 8.2003 đến tháng 9.2005, Biện Thành Trung là quản đốc Nhà máy xay đá núi Phụng, lợi dung chức vụ, khai thác trái phép lớp đất tầng phủ để cho 600m³, bán 17.303m³, thu 90.440.000đ. Trung tự ý thanh toán cho Công ty Song Phát 69.700.000đ, nộp quỹ Công đoàn 10 triệu đồng, chiếm đoạt 10.740.000đ. Từ tháng 6.2002 đến ngày 31.5.2004, Nguyễn Thành Mỹ là giám đốc, Trung là quản đốc, Võ Phước Viên, Nguyễn Văn Thành là thủ kho đá đã không làm hết trách nhiệm trong việc quản lý kho đá để thất thoát 6.831,9m³ đá 0x4, trị giá 385.970.580đ. Riêng Mỹ còn thiếu trách nhiệm để thất thoát 25.278m³ đất tầng phủ, trị giá 57.205.137đ.

Mặt khác, khi cổ phần hoá, Công ty VLXD không kiểm kê, xác định số đá tồn kho thừa hay thiếu nhưng theo đề nghị của Trung, Nguyễn Chí Cường, Nguyễn Thị Hoa, Viên, nên Mỹ đã quyết định quy đổi 6.568,55m³ đá mi, bụi thành 5.451,9m³ đá 0x4 và điều chỉnh giảm số đá 0x4 tồn kho từ 10.404,9m³ xuống còn 4.953m³, gây thiệt hại 5.451m³, trị giá 299.854.500đ.

Và quan toà... “gỡ tội”

Khai thác đá (ảnh minh hoạ)

Tuy nhiên, TAND Thị xã nhận định vụ án như sau: Bị cáo Biện Thành Trung cho rằng bị cáo không tham ô tài sản… Xét về tội cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, chủ thể tội này là chủ thể đặc biệt, phải là người có chức vụ, quyền hạn trong quản lý kinh tế. Bị cáo Hoa, Cường, Viên không có chức vụ. Cơ sở để xác định bị cáo Mỹ, Trung, Viên, Cường, Hoa có làm trái hay không là văn bản pháp luật do cơ quan Nhà nước ban hành trong lĩnh vực quản lý kinh tế. Trong vụ án này, VKS truy tố các bị cáo quy đổi, khấu trừ 6.568,55m3 đá mi, bụi thành 5.451,9m³ đá 0x4 không có cơ sở, vi phạm Điều 39 Luật Kế toán và Thông tư 40/2004/TT-BTC ngày 13.5.2004 của Bộ Tài chính. Bản án cũng cho biết, tại bản kết luận điều tra xác định thất thoát số lượng đá thành phẩm 0x4 là 22.788,2m³ trị giá 1.265.034.442đ nhưng sau đó điều chỉnh lại và xác định khi sản xuất đá 4x6 dẫn đến thừa đá 4x6, trừ vào lượng đá 0x4 thiếu là có cơ sở. Toà án nhận định, cơ quan điều tra, Viện kiểm sát không xác định nguyên nhân thừa, không cho quy đổi là không hợp lý, vì các bị cáo chứng minh số đá thừa có từ đá nguyên liệu đầu vào sản xuất ra đá thành phẩm. Bản án cho rằng, về mặt chủ quan, lỗi của tội phạm cố ý làm trái các quy định Nhà nước là lỗi cố ý và phải gây ra hậu quả nghiêm trọng, trong khi các bị cáo cho rằng việc quy đổi, khấu trừ là tiền lệ. Mặt khác, Ban chỉ đạo cổ phần hoá đã đồng ý xử lý thiếu trong kiểm kê. Tại phiên toà, nguyên đơn dân sự trình bày có sai phạm cơ quan pháp luật yêu cầu bồi thường, thu hồi vào ngân sách Nhà nước, có sai phạm chưa làm rõ. Như vậy, các bị cáo Mỹ, Trung, Việt, Cường, Hoa không cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế.

Về hậu quả, toà án cho rằng, Sở Tài chính xác định việc giảm trừ đá 4x6 tồn kho từ nguồn đá tạm nhập đá mi, bụi là hợp lý, vì chỉ mang tính điều chỉnh sổ sách. Do đó chưa đủ kết luận việc điều chỉnh này là sai phạm, gây thiệt hại trên 300 triệu đồng. Toà cũng cho biết, đối với sai phạm của bị cáo Viên, Thành như VKS cáo buộc, toà đã nhiều lần trả hồ sơ điều tra bồ sung để xác định thiệt hại từng kho nhưng cơ quan điều tra không xác định được. Mặt khác, số đá thiếu đã được khấu trừ thì tội thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản Nhà nước không cấu thành, vì hành vi hai bị cáo chưa gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của Nhà nước. Toà cho rằng, hai bị cáo Thành, Viên không gây thất thoát đá mà chỉ sai ở khâu sổ sách kế toán nên không phải chịu tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tòa cũng cho rằng, bị cáo Mỹ bị cáo buộc thiếu trách nhiệm trong việc làm thất thoát 6.831,9m³ đá, trong khi đó số đá này đã được khấu trừ nên bị cáo không chịu trách nhiệm như cáo buộc của VKS. Việc bị cáo Mỹ cho Công ty xây lắp Miền Đông 7,375m³ đá không phải là lỗi vô ý nên không cấu thành tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Còn việc bị cáo Mỹ để cho bị cáo Trung cho và bán đất tầng phủ thất thoát 38.531.000đ (dưới 50 triệu) nên chưa coi là gây hậu quả nghiêm trọng nên không chịu trách nhiệm hình sự về tội thiếu trách nhiệm gây hậu qủa nghiêm trọng.

“Phản biện” của Viện kiểm sát

Từ những nhận định trên của toà, VKSND Thị xã đã có ý kiến “phản biện lại” như sau: Hội đồng xét xử Toà án Thị xã căn cứ vào văn bản của Sở Tài chính để nhận định là chưa toàn diện, đầy đủ, khách quan đối với các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án. Bởi lẽ, văn bản này không phải là cơ sở pháp lý mà chỉ thể hiện ý kiến của Sở Tài chính. Hành vi phạm tội của các bị cáo đã được cơ quan điều tra, thu thập chứng minh: Từ tháng 8.2003 đến tháng 9.2005, Nguyễn Thành Mỹ đã cho 7.375m³ đất tầng phủ và Biện Thành Trung, lợi dụng chức vụ đã cho 600m³, bán 17.303m³ đất tầng phủ, gây thất thoát 25.278m³ đất, thiệt hại 57.205.127đ. Ngoài ra, Nguyễn Thành Mỹ còn phân công thủ kho mà không bàn giao cụ thể giữa hai thủ kho dẫn đến thất thoát tài sản. Nguyễn Thành Mỹ dùng quyền của mình quyết định nhập kho để che giấu phần thất thoát đá. Từ tháng 6.2002 đến ngày 31.5.2004, Mỹ, Trung không yêu cầu kiểm kê bàn giao số liệu khi nhập hai kho mà để Viên, Thành tự ý nhập hai kho lại. Viên, Thành không làm hết trách nhiệm trong quản lý để thất thoát 6.831,9m³ đá 0x4, trị giá 385.970.580đ. Riêng Mỹ còn thiếu trách nhiệm để thất thoát 25.278m³ đất tầng phủ, trị giá 57.205.137đ. Từ ngày 1.6.2004 đến 30.9.2005, Công ty không kiểm kê kho đá xác định tồn kho thực tế để bàn giao và xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá, mà các bị cáo Trung, Cường, Hoa, Viên chỉ căn cứ sổ sách để quy đổi 6.568,55m³ đá mi, bụi thành 5.451,9m³ đá 0x4 và điều chỉnh giảm số đá 0x4 tồn kho từ 10.404,9m³ còn 4.953m³, gây thiệt hại 5.451,9m³, trị giá 299.854.500đ.

Viện kiểm sát Thị xã nhận định: Từ những viện dẫn trên cho thấy những người có trách nhiệm trong việc xác định số lượng đá từng giai đoạn mà vẫn lập biên bản thống nhất khấu trừ, đã có đủ cơ sở kết luận: bị cáo Mỹ, Trung, Viên, Thành, cường, Hoa phạm các tội quy định tại các Điều 278, 144, 285 và 165 Bộ luật Hình sự.

Ngoài ra, Viện kiểm sát cho rằng, HĐXX buộc Trung tham ô 10.740.000đ là chưa chính xác. Theo VKS Trung chỉ tham ô 10 triệu đồng, còn số tiền 740.000đ là vi phạm hành chính. Toà yêu cầu Trung bồi thường 20.740.000đ là chưa chính xác, Trung chỉ có trách nhiệm bồi thường 10.740.000đ.

Kháng nghị cũng cho biết, sau khi phiên toà kết thúc, kiểm sát viên tham gia phiên toà yêu cầu xem biên bản phiên toà nhưng chủ toạ phiên toà không đồng ý. Việc không cho xem biên bản phiên toà đã vi phạm nghiêm trọng Bộ luật tố Hình sự được quy định tại Khoản 4 Điều 200 Bộ luật Tố tụng Hình sự.

ĐỨC TIẾN