(BTN) - Một ngày trước khi bế mạc kỳ họp, ngày 20.6.2013, Quốc hội làm việc ở hội trường, thảo luận, thông qua nhiều nội dung quan trọng. Phát biểu về dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi), đại biểu Trịnh Ngọc Phương (Tây Ninh) đề nghị rà soát, bổ sung thêm một số nội dung sau:

Đối với quy định trong dự thảo Luật về nhà thầu ngoại tham gia đấu thầu trong nước, đại biểu Phương cho rằng: Luật Đấu thầu được tiến hành sửa đổi theo hướng ưu tiên các nguồn lực trong nước và có những ràng buộc chặt chẽ hơn đối với các nhà thầu ngoại. Song trên các lĩnh vực: xây dựng, giao thông, các nhà thầu nội vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn. Cụ thể như yêu cầu: “Nhà thầu nước ngoài khi tham dự thầu quốc tế tại Việt Nam phải liên danh hoặc ký hợp đồng với nhà thầu phụ Việt Nam. Nhà thầu nước ngoài chỉ được phép sử dụng lao động nước ngoài khi lao động trong nước không đủ khả năng thực hiện và không đáp ứng yêu cầu của gói thầu theo quy định của pháp luật”; hoặc như quy định cấm “Sử dụng lao động nước ngoài khi lao động trong nước có đủ khả năng thực hiện và đáp ứng yêu cầu của gói thầu” (Điều 5). Các quy định này nhằm khẳng định chính sách ưu tiên phát triển nguồn lực, tạo việc làm cho lao động trong nước đồng thời từng bước giúp nhà thầu Việt Nam tiếp cận, chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm quản lý tiên tiến, tự chủ, nâng cao năng lực, sức cạnh tranh để tiến tới trở thành nhà thầu độc lập thực hiện các gói thầu lớn, công nghệ cao, phức tạp không chỉ tại Việt Nam mà cả trên trường quốc tế. Tuy nhiên việc quy định này trong Luật cũng không giúp gì nhiều cho các nhà thầu trong nước, nhất là với các dự án sử dụng vốn của WB và ADB. Vì thực tế các nhà tài trợ của các nguồn vốn này đều có những chính sách đa phương, được áp dụng trên toàn cầu và quy định rất rõ trong các hiệp định vay vốn. Trong đó, đáng kể nhất là quy định của WB và ADB về việc không cho phép các nhà thầu có nguồn vốn Nhà nước được tham gia. Ngoài ra, việc tham gia làm nhà thầu phụ, hay thuê máy móc, thiết bị, nhân công cũng được các nhà tài trợ này kiểm soát rất kỹ, nên nhà thầu chính (chủ yếu là các nhà thầu nước ngoài) gần như toàn quyền quyết định việc thuê thầu phụ, máy móc thiết bị. Vì thế chủ đầu tư khó mà can thiệp để các nhà thầu phụ trong nước tham gia. Do đó, đại biểu Phương đề nghị bổ sung thêm nội dung làm sao chế tài được các dự án có vốn nước ngoài để các nhà thầu VN được tham gia thực hiện.

Về quy định về giá sàn, đại biểu Trịnh Ngọc Phương đề nghị nên có những quy định cụ thể về mức giá sàn của gói thầu trong Luật và những văn bản dưới Luật. Đây là vấn đề rất quan trọng, vì quy định mức khống chế giá sàn sẽ khắc phục được tình trạng “thông thầu”, tình trạng nhà thầu muốn “trúng thầu bằng mọi giá”, qua đó thông đồng với nhau bỏ giá rất thấp so với giá gói thầu theo hồ sơ mời thầu. Sau khi trúng thầu thì đi đến ký kết hợp đồng, nhưng triển khai thi công lại ì ạch, chậm trễ. Bởi vì chỉ cần trúng thầu họ sẽ được tạm ứng 30% theo quy định, và số tiền này họ sẽ dùng đắp vào công trình khác hoặc làm chuyện khác, cứ như thế diễn ra liên tục, gây khó khăn cho chủ đầu tư và các cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành.

 Về việc lượng hoá trong hồ sơ chỉ định thầu, đại biểu Phương cho rằng đây là vấn đề bất cập, trong thời gian qua đã gây không ít khó khăn đối với các công trình chỉ định thầu. Vì cơ sở, phương pháp, cách tính không có hướng dẫn; trong khi việc này chủ yếu là định tính, do đó nguy cơ nhũng nhiễu gây khó dễ và tham nhũng rất cao. Chính vì không có quy định cụ thể cho nên khi trình phê duyệt để được chỉ định thầu hay không được chỉ định thầu là ở “vấn đề nhạy cảm” khác, chứ không phải ở việc giải trình về lượng hoá; như thế sẽ mang lại lợi gì cho xã hội và tiết kiệm được bao nhiêu cho chủ đầu tư? Đa số công trình chỉ định thầu chủ yếu là các công trình an sinh xã hội và quốc phòng; do đó cần phải có hướng dẫn cụ thể về vấn đề này…

Minh Quang

(Lược ghi)

___________

(*)Tựa đề do Toà soạn đặt