Chăm sóc hành lá ở HTX rau an toàn Trường Huệ (xã Trường Tây). Ảnh: Thanh Nhi.

“Ráng cho có” HTX

Ông Ðỗ Thiết Lập, Chủ tịch UBND xã Tân Hà (huyện Tân Châu) cho biết, năm 2018, xã đã đăng ký đạt chuẩn NTM. Dù vậy, hiện xã vẫn đang gặp nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất.

Theo Quyết định số 1980 của Thủ tướng Chính phủ, HTX phải hoạt động có lãi, tăng thu nhập cho thành viên và hoạt động hiệu quả 3 năm liên tục. Trước năm 2017, xã Tân Hà chỉ có THT hoa lan cây cảnh mà chưa có HTX.

Ðể đạt tiêu chí 13, UBND xã đã vận động các thành viên THT và một số người dân thành lập HTX nông lâm nghiệp, hoạt động đa ngành nghề với 37 thành viên, vốn điều lệ ban đầu 700 triệu đồng.

Hiện xã có một mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản chủ lực dựa trên hợp đồng liên kết với doanh nghiệp, bảo đảm khâu thu hoạch, sản xuất theo quy trình và đạt chất lượng, góp phần giảm chi phí đầu tư và tăng giá bán sản phẩm.

Nhận thức về kinh doanh sản xuất theo mô hình liên kết của một số cán bộ và nhân dân địa phương còn hạn chế. Tâm lý người dân luôn muốn sản xuất theo kinh nghiệm tự có mà không chú trọng đến tính bền vững; diện tích sản xuất manh mún, không mang lại hiệu quả kinh tế cao. Hơn nữa, HTX mới hoạt động vào tháng 12.2017 chưa đủ điều kiện, yêu cầu quy định nên chưa được thẩm định đạt tiêu chí này.

Một khó khăn khác là HTX không có đất sản xuất. Trước mắt, UBND xã đã tạm giao 3,6 ha đất công cho HTX sản xuất nông nghiệp, chưa có pháp nhân để tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ. Chính vì vậy, HTX khó phát triển quy mô lớn, đầu ra sản phẩm chưa ổn định, dẫn đến hiệu quả hoạt động còn hạn chế.

Do không tiếp cận được nguồn vốn chung, chỉ hoạt động từ nguồn vốn cá nhân nên các thành viên trong HTX dần hoạt động riêng lẻ, rời rạc, thiếu liên kết, tự tìm thị trường tiêu thụ sản phẩm làm ra và trích một phần nhỏ vào HTX. Thực tế này cho thấy trước kết quả HTX khó duy trì bền vững 3 năm liên tục theo quy định. Mà nếu tiêu chí 13 bị “rớt” sẽ ảnh hưởng lớn đến việc bình xét xã đạt chuẩn NTM trong năm 2018.

Ông Ðinh Trọng Cảnh, Giám đốc HTX nông lâm nghiệp Tân Hà cho biết, hiện tại, HTX được UBND xã giao tạm thời 3,6 ha đất để trồng táo Thái và hoa lan ngọc điểm. Tuy nhiên, với diện tích ít ỏi và thời gian giao đất chỉ 1 năm, HTX hoàn toàn không thể chọn cây trồng lâu dài, và các thành viên cũng không mấy mặn mà tham gia góp vốn chung nên dần hoạt động độc lập.

Vì vậy, HTX kiến nghị lãnh đạo xã có phương án giao đất dài hạn để các thành viên yên tâm tham gia sản xuất. Ðồng thời, HTX kiến nghị lãnh đạo tỉnh, huyện xem xét hỗ trợ quỹ đất công với diện tích lớn để HTX có thể mở rộng quy mô sản xuất trong thời gian tới.

Khuyến khích cán bộ tham gia vào HTX

Ông Nguyễn Hữu Vinh, Chủ tịch UBND xã Trường Tây kiến nghị, để tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất thực sự có hiệu quả thì chính quyền cấp huyện mỗi địa phương nên chọn 2-3 HTX để xây dựng mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản hiệu quả.

Trên cơ sở đó, hình thành một số mô hình HTX phù hợp với điều kiện, nhu cầu thực tiễn theo các lĩnh vực khác nhau, có liên kết theo chuỗi các sản phẩm chính ở địa phương mình để tổng kết và nhân rộng.

Có như vậy, những HTX hoạt động chưa thật sự hiệu quả sẽ học tập những HTX điểm để tập trung củng cố hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ  theo hướng phát triển ổn định và bền vững.

 Xác định tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất chính là tiêu chí đột phá trong phát triển đời sống cho người dân vùng nông thôn, trong thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh sẽ phối hợp với Trung tâm tư vấn hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác (Trường Cán bộ nông nghiệp phát triển nông thôn 2) xây dựng 3 mô hình điểm về HTX đi đôi với phát triển NTM.

Ðến cuối năm, Liên minh HTX tỉnh sẽ đánh giá, rút kinh nghiệm và nhân rộng những mô hình điểm trên địa bàn tỉnh. Ðối với mô hình HTX nông nghiệp đa ngành nghề, đa dịch vụ, Liên minh khuyến khích cán bộ chính quyền địa phương tham gia HTX với 50 thành viên trở lên để đóng góp và hỗ trợ HTX phát triển tại các xã Hoà Hiệp (Tân Biên), Phước Ðông (Gò Dầu) và Long Thành Bắc (Hoà Thành).

Nhóm PV Kinh tế