Chiều 4.8, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu,  các đại biểu làm việc tại Hội trường, nghe Uỷ viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý trình bày Tờ trình về việc triển khai chủ trương nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992 và thành lập Uỷ ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Tiếp đó, các đại biểu thảo luận, cho ý kiến về các nội dung trên.

Tờ trình của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ, Hiến pháp năm 1992 là Hiến pháp của thời kỳ đầu đổi mới đất nước. Đến nay, đất nước ta đã có nhiều thay đổi trong bối cảnh quốc tế đang có những diễn biến to lớn, phức tạp và sâu sắc. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020, Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu toàn quốc lần XI của Đảng, trên cơ sở tổng kết sâu sắc thực tiễn và lý luận 25 năm đổi mới, đã xác định rõ mục tiêu, định hướng phát triển toàn diện, bền vững đất nước trong giai đoạn cách mạng mới nhàm xây dựng nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Vì vậy, việc nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992 cho phù hợp với tình hình mới là rất cần thiết.

Tờ trình cũng nêu rõ, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992 phải đạt được mục đích nhằm thể chế hoá kịp thời đường lối, các chủ trương, chính sách lớn của Đảng được xác định trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) và các văn kiện khác của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng về đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, về văn hoá, giáo dục, khoa học, công nghệ, quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân, về bảo vệ Tổ Quốc, về phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung hiến pháp phải bám sát vào các nội dung của Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011), các nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI và các văn kiện khác của Đảng.

Thảo luận về các nội dung trên, đa số các đại biểu đều bày tỏ sự nhất trí cao với chủ trương nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992. Đi vào các nội dung cụ thể của Tờ trình, đại biểu Nguyễn Đình Quyền (đoàn Hà Nội) cho rằng, tuy nói Hiến pháp năm 1992 là bản hiến pháp đổi mới toàn diện đất nước, nhưng qua nghiên cứu cho thấy, bản Hiến pháp 1992 chủ yếu đổi mới toàn diện về chế độ kinh tế, văn hoá xã hội, về quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Còn về bộ máy Nhà nước, Hiến pháp năm 1992 về cơ bản vẫn giữ mô hình của những bản Hiến pháp trước đó. Đại biểu Nguyễn Đình Quyền cho rằng, trong những định hướng sửa đổi, cần phải nhấn mạnh việc sửa đổi cơ bản nhất là bộ máy Nhà nước. Quyền lực Nhà nước là tập trung và thuộc về nhân dân, có sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện 3 quyền: lập pháp, hành pháp và tư pháp. Đại biểu đề nghị cần tập trung vào việc sửa đổi và cụ thể hoá những vấn đề liên quan đến bộ máy Nhà nước.

Đồng tình với quan điểm này, đại biểu Trần Thị Dung (đoàn Điện Biên) cho rằng việc sửa đổi Hiến pháp lần này cần tập trung vào trọng tâm là nghiên cứu sửa đổi bộ máy Nhà nước. Đại biểu Dung cũng đề nghị xem xét lại kế hoạch sơ bộ kèm theo Tờ trình và thời gian tổ chức thực hiện việc sửa đổi Hiến pháp như Tờ trình đã nêu liệu có đủ và đảm bảo thực hiện tốt hay không.

Nhiều đại biểu cũng cho rằng, nhược điểm của Hiến pháp 1992 là có nhiều quy định quá cụ thể. Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (đoàn Bắc Giang) cho rằng: Quy định quá cụ thể như vậy sẽ dẫn đến vướng mắc trong tổ chức thực hiện. Chính vì vậy, đại biểu đề nghị Hiến pháp chỉ nên quy định chung, không nên quá cụ thể. Tốt nhất nên quy định theo hướng mở, chỉ khẳng định những nguyên tắc lớn, đảm bảo sự bền vững của chế độ.

Đại biểu Phùng Khắc Đăng (đoàn Sơn La) đề nghị, khi tiến hành sửa đổi Hiến pháp, chúng ta cũng cần phải đánh giá những thành quả của Hiến pháp 1992, đồng thời cập nhật được những vấn đề mới. Cũng theo đại biểu Phùng Khắc Đăng, việc sửa đổi Hiến pháp lần này phải đảm bảo tiêu chí, Hiến pháp sau khi sửa đổi phải mang tầm cỡ lớn và có tuổi thọ lâu dài; đồng thời đại biểu cũng nhấn mạnh, sửa gì thì sửa nhưng phải khẳng định được vai trò của Đảng, hệ thống chính trị của đất nước trong Hiến pháp.

Bên cạnh việc bàn những nội dung trong việc thực hiện sửa đổi Hiến pháp năm 1992, nhiều đại biểu cũng đề nghị cần bổ sung thêm một số thành phần khác vào Uỷ ban dự thảo sửa đổi như đại diện của Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội, đại diện Liên đoàn luật sư Việt Nam…

Phát biểu kết thúc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết, các ý kiến đóng góp của các vị đại biểu Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghiêm túc tiếp thu và nghiên cứu để trả lời trước Quốc hội vào phiên bế mạc của Kỳ họp này.

Ngày 5.8, Quốc hội tiếp tục làm việc tại Hội trường.

(Theo VOV)